 شووكردنی دایكمان عائیشە بە پێغەمبەری خوا(صلی الله علیە والە وسلم)
به‌شى دووه‌م
چیرۆكی شووكردنی بە پێغەمبەری خوا(صلی الله علیە والە وسلم)
عائیشە لەناو ئەم ماڵە پڕ بەرەكەتەدا پێگەیشت، كاتێك تەمەنی گەیشتە ئەوەی بەكەڵكی شووكردن بێت، موتعیمی كوڕی عەدی داوایكرد بۆ كوڕێكی، بەڵام لەپاشاندا بەهۆی ئیمان و كوفرەوە ئەو داواكردنە رێنەكەوت، پاش مردنی دایكمان خەدیجە(رەزای خوای لێبێت) خەولەی كچی حەكیم هاتە خزمەتی پێغەمبەرو پێشنیاری ئەوەی بۆ كرد كە ژنێك بهێنێت وەك ئیمامی ئەحمەد لە موسنەدەكەیدا ریوایەت ئەكات و ئەفەرموێ:
(لَمَّا هَلَكَتْ خَدِيجَةُ جَا‌وَتْ خَوْلَةُ بِنْتُ حَكِيمٍ- امْرَاةُ عُثْمَانَ بْنِ مَظْعُونٍ- قَالَتْ: يَا رَسُولَ اللَّهِ الا تَزَوَّجُ ؟ قال : مَنْ ؟ قَالَتْ: انْ شِئْتَ بِكْرا ، ؤانْ شِئْتَ ثَيِّبا، قال : فَمَنِ الْبِكْرُ ؟ . قَالَتْ: ابْنَةُ احَبِّ خَلْقِ اللَّهِ عَزَّ ؤجَلَّ الَيْكَ ، عَائِشَةُ بِنْتُ ابِي بَكْرٍ . قال : ؤمَنِ الثَّيِّبُ ؟ قَالَتْ: سَوْدَةُ ابْنَةُ زَمْعَةَ ، قَدْ امَنَتْ بِكَ ؤاتَّبَعَتْكَ عَلَي مَا تَقُولُ . قال : فَاذْهَبِي فَاذْكُرِيهِمَا عَلَيَّ . فَدَخَلَتْ بَيْتَ ابِي بَكْرٍ . فَقَالَتْ: يَا امَّ رُومَانَ ، مَاذَا ادْخَلَ اللَّهُ عَزَّ ؤجَلَّ عَلَيْكُمْ مِنَ الْخَيْرِ ؤالْبَرَكَةِ . قَالَتْ: ؤمَا ذَاكَ؟ قَالَتْ: ارْسَلَنِي رَسُولُ اللَّهِ ( اخْطُبُ عَلَيْهِ عَائِشَةَ . قَالَتْ: انْتَظِرِي ابَا بَكْرٍ حَتَّي يَاتِيَ . فَجَا‌وَ أبو بَكْرٍ . فَقَالَتْ: يَا ابَا بَكْرٍ ، مَاذَا ادْخَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ مِنَ الْخَيْرِ ؤالْبَرَكَةِ . قال : ؤمَا ذَاكَ ؟ قَالَتْ: ارْسَلَنِي رَسُولُ اللَّهِ ( اخْطُبُ عَلَيْهِ عَائِشَةَ . قال : ؤهَلْ تَصْلُحُ لَهُ ، انَّمَا هِيَ ابْنَةُ اخِيهِ . فَرَجَعْتُ الَي رَسُولِ اللَّهِ ( فَذَكَرْتُ لَهُ ذَلِكَ . قال : ارْجِعِي الَيْهِ فَقُولِي لَهُ انَا اخُوكَ ؤانْتَ اخِي فِي الاسْلامِ ؤابْنَتُكَ تَصْلُحُ لِي . فَرَجَعْتُ فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لَهُ . قال : انْتَظِرِي . ؤخَرَجَ . قَالَتْ امُّ رُومَانَ : انَّ مُطْعِمَ بْنَ عَدِيّ قَدْ كَانَ ذَكَرَهَا عَلَي ابْنِهِ فَؤاللَّهِ مَا ؤعَدَ ؤعْدا قَطُّ فَاخْلَفَهُ لابِي بَكْرٍ . فَدَخَلَ أبو بَكْرٍ عَلَي مُطْعِمِ بْنِ عَدِيّ ؤعِنْدَهُ امْرَاتُهُ امُّ الْفَتَي . فَقَالَتْ: يَا ابْنَ ابِي قُحَافَةَ لَعَلَّكَ مُصْبٍ صَاحِبَنَا مُدْخِلُهُ فِي دَيْنِكَ الَّذِي انْتَ عَلَيْهِ انْ تَزَوَّجَ الَيْكَ . قَالَ أبو بَكْرٍ لِلْمُطْعِمِ بْنِ عَدِيّ اقَوْلَ هَذِهِ تَقُولُ . قَالَ انَّهَا تَقُولُ ذَلِكَ . فَخَرَجَ مِنْ عِنْدِهِ ؤقَدْ اذْهَبَ اللَّهُ عَزَّ ؤجَلَّ مَا كَانَ فِي نَفْسِهِ مِنْ عِدَتِهِ الَّتِي ؤعَدَهُ فَرَجَعَ فَقَالَ لِخَوْلَةَ ادْعِي لِي رَسُولَ اللَّهِ ( فَدَعَتْهُ فَزَوَّجَهَا ايَّاهُ ؤعَائِشَةُ يَوْمَئِذٍ بِنْتُ سِتِّ سِنِينَ ثُمَّ خَرَجَتْ فَدَخَلَتْ عَلَي سَوْدَةَ بِنْتِ زَمْعَةَ فَقَالَتْ مَاذَا ادْخَلَ اللَّهُ عَزَّ ؤجَلَّ عَلَيْكِ مِنَ الْخَيْرِ ؤالْبَرَكَةِ . قَالَتْ ؤمَا ذَاكَ قَالَتْ ارْسَلَنِي رَسُولُ اللَّهِ ( اخْطُبُكِ عَلَيْهِ . قَالَتْ ؤدِدْتُ ادْخُلِي الَي ابِي فَاذْكُرِي ذَاكَ لَهُ ؤكَانَ شَيْخا كَبِيرا قَدْ ادْرَكَتْهُ السِّنُّ قَدْ تَخَلَّفَ عَنِ الْحَجِّ فَدَخَلَتْ عَلَيْهِ فَحَيَّتْهُ بِتَحِيَّةِ الْجَاهِلِيَّةِ فَقَالَ مَنْ هَذِهِ فَقَالَتْ خَوْلَةُ بِنْتُ حَكِيمٍ . قَالَ فَمَا شَانُكِ قَالَتْ ارْسَلَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ اخْطُبُ عَلَيْهِ سَوْدَةَ . قَالَ كُفْ‌وٌ كَرِيمٌ مَاذَا تَقُولُ صَاحِبَتُكِ قَالَتْ تُحِبُّ ذَاكَ . قَالَ ادْعُهَا لِي . فَدَعَيْتُهَا قَالَ ايْ بُنَيَّةُ انَّ هَذِهِ تَزْعُمُ انَّ مُحَمَّدَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ قَدْ ارْسَلَ يَخْطُبُكِ ؤهُؤ كُفْ‌وٌ كَرِيمٌ اتُحِبِّينَ انْ ازَوِّجَكِ بِهِ قَالَتْ نَعَمْ . قَالَ ادْعِيهِ لِي فَجَا‌وَ رَسُولُ اللَّهِ الَيْهِ فَزَوَّجَهَا ايَّاهُ) .
پێغەمبەر(صلی الله علیە والە وسلم)عائیشەی زۆر خۆشئەویست و حەزیئەكرد كە پەروەردەی بكات بۆ ئەم دینە، بۆیە هەمیشە بە ئوم ڕوممانی دایكی ئەفەرموو: "یا أم رومان، استوصي بعائشة خيرًا واحفظيني فيها " . لە شەوالی ساڵی دووهەمی كۆچیدا گواستیەوە پاش ئەوەی كە موسڵمانان بەسەركەوتوویی لەبەر گەڕانەوە.
• هەندێ لە رەوشتەكانی دایكمان عائیشە:
- بەخشندەیی
ئوم دوڕە ئەڵێ: چووم بۆ لای خاتوو عائیشەو سەد هەزارم بۆ برد، ئەویش هەمووی بەخشیەوە-ئەو رۆژە بەرۆژووش بوو-منیش پێمووت: باشە نەتئەتوانی لەو هەمووە پارەی بەخشیت شتێكیشت لێ بدایە بە گۆشت و بەربانگكەت پێ بكردایەتەوە؟!فەرمووی: ئەگەر بیرت بخستمایەتەوە ئەوە وامئەكرد.
- زانایی دایكمان عائیشە
عەتای كوڕی بن ئەبی رەباح ئەڵێت: كانت عائشە "رضی الله عنها" من أفقه الناس، وأحسن الناس رأیًا فی العامة". ئەبو موسای ئەشعەریش ئەڵێ: " ما أشكل علينا أصحاب محمد حديث قَطُّ، فسألنا عنه عائشة -رضي الله عنها- إلا وجدنا عندها منه علمًا!".
عوروەی كوڕی زبەیری كوڕی عەوامیش ئەڵێ: " ما رأيت أحدًا أعلم بالحلال والحرام، والعلم، والشعر، والطب من عائشة أم المؤمنين رضي الله عنها ".
- دایكمان عائیشە یەكێكە لەئافرەتە كامڵەكان لە دنیادا.
ئیمامی بوخاری لە صەحیحەكەیداو لە ئەبو موسای ئەشعەرییەوە ئەگێڕێتەوە كە ووتوویەتی پێغەمبەر(صلی الله علیە والە وسلم)فەرموویەتی:" كَمُل من الرجال كثير، ولم يكمل من النسا‌و إلا مريم بنت عمران، ويَ‌سية امرأة فرعون، وفضل عائشة علي النسا‌و كفضل الثريد علي سائر الطعام".
خەڵی ئەیانزانی كە هەركەس عائیشەی خۆش بووێت پێغەمبەر(صلی الله علیە والە وسلم) پێیخۆشە بۆیە كەسێك ئەگەر بەنیازبوایە دیارییەك بۆ پێغەمبەر(صلی الله علیە والە وسلم)بەرێت هەوڵی ئەدا لەو رۆژەدا بۆی بەرێت كە نۆبەتی مانەوەیەتی لای عائیشە وەك ئیمامی موسلیم لە صەحیحەكەیدا ئەفەرموێ: " كان الناس يتحرّون بهداياهم يوم عائشة يبتغون بذلك مرضاة رسول الله ".
بوخاری وموسلیمیش لە هەردوو صەحیحەكەیاندا لە عائیشەوە ئەگێڕنەوە كە فەرموویەتی: رۆژێكیان پێغەمبەر(صلی الله علیە والە وسلم) پێی فەرمووم: "یا عائش، هذا جبریل یقرئك السلام". فقلت: وعلیه السلام ورحمە الله وبركاته، تری ما لا أری. مەبەستی پێغەمبەر بوو(صلی الله علیە والە وسلم)نەك جوبرەئیل.
- هەندێ هەڵوێستی دایكمان عائیشە
مەسروقی گەورە تابیعی ئەڵێت: عائیشە بۆی گێڕامەوەو فەرمووی: رۆژێكیان لەم ژوورەی خۆمدا جوبرەئیلم بینی بەسواری ئەسپێكەوە بوو پێغەمبەر(صلی الله علیە والە وسلم)قسەی لەگەڵ ئەكرد، كە پێغەمبەر(صلی الله علیە والە وسلم)هاتەوە ژوورەوە عەرزمكرد: ئەی پێغەمبەری خوا ئەوە كێ بوو بەسواری ئەو ئەسپەوە قسەت لەگەڵدا ئەكرد؟ فەرموو: بۆ ئەتبینی؟ وتم: بەڵێ، فەرمووی: لە كێ ئەچوو؟ وتم: لە دوحییەی كەلبی ئەچوو، فەرمووی: دڵنیابە خێرێكی زۆرت چاو پێكەوتووە، ئەوە جوبرەئیل بوو، زۆری پێنەچوو پێغەمبەر(صلی الله علیە والە وسلم)فەرمووی:"یا عائشە، هذا جبریل یقرأ علیك السلام". منیش وتم: وعلیه السلام، جزاه الله من دخیلٍ خیرًا".
دووسەدو نەوەدونۆ صەحابەو تابیعی فەرموودەیان لە دایكمان عائیشەوە گواستووەتەوە.
- وەفاتی دایكمان عائیشە
مێژوونووسان ئەڵێن: لەساڵی لە حەڤدەی رەمەزانی 85دا وەفاتی كردووەو ئەبوهورەیرە نوێژی لەسەر كردووەو بە شەو لە گۆڕستانی بەقیعدا نێژاوە(رەزای خوای لێبێ)
ان شاءالله له بەشی داهاتودا باس لە تەمەنی دایكمان عائیشە ئەكەین كاتی گواستنەوەی
به‌روار: 22/03/2014
بینین: 1844
|