ته‌فسیری قورئان
  ٧٨: سورة النبأ

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به‌ناوی خوای به‌خشنده‌ی میهره‌بان
عَمَّ يَتَسَاءلُونَ ﴿1﴾
(ئه‌و خه‌ڵکه‌) ده‌رباره‌ی چی له‌ یه‌کتر ده‌پرسن؟
عَنِ النَّبَإِ الْعَظِيمِ ﴿2﴾
ده‌رباره‌ی هه‌واڵه‌ گه‌وره‌و گرنگه‌که‌!!
الَّذِي هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ ﴿3﴾
له‌ حاڵێکدا که‌ ئه‌وانه‌ ڕاو بۆچوونی جیاوازیان ده‌رباره‌ی هه‌یه‌.
كَلَّا سَيَعْلَمُونَ ﴿4﴾
نه‌خێر، وا بۆیان نالوێت، له‌ داهاتویه‌کی نزیکدا خۆیان ده‌بیننه‌وه‌و ڕاستیه‌کانیان بۆ ده‌رده‌که‌وێت.
ثُمَّ كَلَّا سَيَعْلَمُونَ ﴿5﴾
به‌ڵێ.. له‌وه‌ودوا، له‌ داهاتویه‌کی نزیکدا خۆیان ده‌بیننه‌وه‌و ڕاستیه‌کانیان بۆ ده‌رده‌که‌وێت.
أَلَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهَادًا ﴿6﴾
پێش باسی قیامه‌ت، په‌روه‌ردگار گه‌شتێکیان به‌ناو دروستکراوان و  دیارده‌کاندا پێده‌کات و ده‌پرسێت: ئایا زه‌ویمان وه‌ك لانکه‌ بۆ فه‌راهه‌م نه‌هێناون؟
وَالْجِبَالَ أَوْتَادًا ﴿7﴾
(ئایا) کێوه‌کانمان وه‌ك مێخ بۆ دانه‌کوتاون؟ (تا زه‌وی بپارێزێت له‌ فشاری بورکان و مادده‌ تواوه‌کانی ناخی زه‌وی، هه‌روه‌ها تا له‌نگه‌ری زه‌وی ڕابگرێت و چه‌نده‌ها سودی ترتان پێبگه‌یه‌نێت).
وَخَلَقْنَاكُمْ أَزْوَاجًا ﴿8﴾
(ئایا) ئێوه‌مان به‌ جووت دروست نه‌کردووه‌؟
وَجَعَلْنَا نَوْمَكُمْ سُبَاتًا ﴿9﴾
وه‌ خه‌وتنمان بۆ نه‌کردوون به‌هۆی سره‌وتن؟
وَجَعَلْنَا اللَّيْلَ لِبَاسًا ﴿10﴾
(ئایا) شه‌وگارمان بۆ نه‌کردوون به‌ پۆشاك، که‌ تیایدا ده‌شاردرێنه‌وه‌؟
وَجَعَلْنَا النَّهَارَ مَعَاشًا ﴿11﴾
(ئایا) ڕۆژیشمان بۆ نه‌کردونه‌ته‌ هۆی ژیان و هه‌وڵ و کۆشش بۆ به‌ده‌ست هێنانی ڕزق و ڕۆزیی؟
وَبَنَيْنَا فَوْقَكُمْ سَبْعًا شِدَادًا ﴿12﴾
(ئایا) حه‌وت چین ئاسمانی به‌هێزو پته‌ومان به‌ ڕا سه‌رتانه‌وه‌ دروستنه‌کردووه‌؟
وَجَعَلْنَا سِرَاجًا وَهَّاجًا ﴿13﴾
(ئایا) چرایه‌کی پرشنگدارمان بۆ فه‌راهه‌م نه‌هێناون؟
وَأَنزَلْنَا مِنَ الْمُعْصِرَاتِ مَاء ثَجَّاجًا ﴿14﴾
(ئایا) له‌ هه‌وره‌ گوشراوه‌کان بارانمان نه‌باراندووه‌؟
لِنُخْرِجَ بِهِ حَبًّا وَنَبَاتًا ﴿15﴾
تا به‌هۆی ئه‌و بارانه‌وه‌ جۆره‌ها دانه‌وێڵه‌و ڕووه‌ك بڕوێنین.
وَجَنَّاتٍ أَلْفَافًا ﴿16﴾
باخ و باخاتی چڕو پڕو له‌ یه‌ك ئاڵاو به‌دی بێنین.
إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ كَانَ مِيقَاتًا ﴿17﴾
(ئینجا دێته‌ سه‌رباسی هه‌واڵه‌ گرنگ و سامناکه‌که‌): به‌ڕاستی ڕۆژی جیاکردنه‌وه‌، کاتێکی دیاری کراوه‌ (بۆ جیاکردنه‌وه‌ی چاکان له‌ خراپان، ئیمانداران له‌ کافران، سته‌مکاران له‌ سته‌ملێکراوان).
يَوْمَ يُنفَخُ فِي الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْوَاجًا ﴿18﴾
ئه‌و ڕۆژه‌ی که‌ فوو ده‌کرێت به‌ (صور)دا پۆل پۆل و ده‌سته‌ ده‌سته‌ به‌ره‌و مه‌یدانی لێپرسینه‌وه‌ بێپه‌روا ده‌چن.
وَفُتِحَتِ السَّمَاء فَكَانَتْ أَبْوَابًا ﴿19﴾
ئاسمان ده‌کرێته‌وه‌و ده‌بێته‌ ده‌روازه‌و ده‌رگای هاتنه‌ ده‌روه‌ی فریشته‌کان.
وَسُيِّرَتِ الْجِبَالُ فَكَانَتْ سَرَابًا ﴿20﴾
کێوه‌کانیش هه‌ڵده‌کنرێن و ده‌ڕۆن به‌ ئاسماندا وه‌ك تراویلکه‌و سه‌رابێکی گه‌وره‌.
إِنَّ جَهَنَّمَ كَانَتْ مِرْصَادًا ﴿21﴾
(له‌ولاشه‌وه‌) دۆزه‌خ ده‌مێکه‌ (چاوه‌ڕێی ئه‌و ڕۆژه‌یه‌)و خۆی بۆ مه‌ڵاسداوه‌.
لِلْطَّاغِينَ مَآبًا ﴿22﴾
ده‌بێته‌ مه‌نزڵگای خوانه‌ناس و یاخیه‌کان.
لَابِثِينَ فِيهَا أَحْقَابًا ﴿23﴾
هه‌زاره‌ها ساڵی دوررو درێژ و نه‌بڕاوه‌ی تیا ده‌به‌نه‌ سه‌ر.
لَّا يَذُوقُونَ فِيهَا بَرْدًا وَلَا شَرَابًا ﴿24﴾
له‌ناو دۆزه‌خدا ناچێژن فێنکاییه‌ك، یا خواردنه‌وه‌یه‌کی به‌تام.
إِلَّا حَمِيمًا وَغَسَّاقًا ﴿25﴾
جگه‌ له‌ ئاوی له‌کوڵ و کێم و زوخاو.
جَزَاء وِفَاقًا ﴿26﴾
(ئه‌ویش) پاداشتێکی له‌بارو پڕاو پڕه‌ بۆ (خوانه‌ناسان).
إِنَّهُمْ كَانُوا لَا يَرْجُونَ حِسَابًا ﴿27﴾
چونکه‌ ئه‌وانه‌ کاتی خۆی به‌ته‌مای ئه‌م ڕۆژه‌و لێپرسینه‌وه‌یه‌ نه‌بوون، حه‌زیان له‌ باسی نه‌ده‌کرد.
 
وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا كِذَّابًا ﴿28﴾
به‌ڵکو ئایه‌ته‌کانی ئێمه‌یان زۆر به‌ توندی به‌درۆ ده‌خسته‌وه‌ و (دژایه‌تیان ده‌کرد).
وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ كِتَابًا ﴿29﴾
ئێمه‌ش هه‌موو شتێکمان له‌سه‌ریان سه‌رژمێری کردووه‌و به‌وردیی تۆمارمان کردووه‌.
فَذُوقُوا فَلَن نَّزِيدَكُمْ إِلَّا عَذَابًا ﴿30﴾
(پاشان پێیان ده‌وترێت) ده‌ بچێژن (ئه‌ی خوانه‌ناسان) له‌ سزاو ئازارو ئه‌شکه‌نجه‌ به‌ولاوه‌، هیچی ترتان بۆ زیاد ناکه‌ین.
إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ مَفَازًا ﴿31﴾
(له‌ولاشه‌وه‌) بۆ خواناس و پارێزکاران سه‌رفرازیی و خۆشی و شادی و کامه‌رانی ئاماده‌یه‌.
حَدَائِقَ وَأَعْنَابًا ﴿32﴾
باخ و باخات و باخچه‌ی جوان و ڕازاوه‌ که‌ به‌ که‌پری ڕه‌زو هێشوه‌ ترێ نه‌خشاون.
وَكَوَاعِبَ أَتْرَابًا ﴿33﴾
(له‌و جێگه‌و ڕیگه‌ خۆشانه‌دا هاوسه‌رو هاوده‌می) ئافره‌تانی سینه‌ جوان و (ڕه‌وشتجوان و دیمه‌ن جوان و) هاوته‌مه‌ن (ئاماده‌یه‌).
وَكَأْسًا دِهَاقًا ﴿34﴾
له‌گه‌ڵ کاسه‌ی پڕ له‌ شه‌رابی تایبه‌تیدا.
لَّا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا وَلَا كِذَّابًا ﴿35﴾
له‌و به‌هه‌شته‌دا هیچ جۆره‌ کردارو گوفتارو ره‌فتارێکی نابه‌جێ، یاخود به‌درۆخستنه‌وه‌یه‌ك نابیسن.
جَزَاء مِّن رَّبِّكَ عَطَاء حِسَابًا ﴿36﴾
ئه‌مه‌ش هه‌مووی پاداشتێکه‌ له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگارته‌وه‌ (ئه‌ی ئیماندار) به‌خششێکه‌ به‌ حسابێکی وورد ده‌به‌خشرێت (به‌ به‌خته‌وه‌ران).
رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا الرحْمَنِ لَا يَمْلِكُونَ مِنْهُ خِطَابًا ﴿37﴾
(له‌لایه‌ن) په‌روه‌ردگاری میهره‌بانی ئاسمانه‌کان و زه‌وی و هه‌رچی له‌ نێوانیاندا هه‌یه‌، (ئه‌و ڕۆژه‌) که‌س ناتوانێت له‌به‌رده‌م زاتی (په‌روه‌ردگارا) بدوێت.
يَوْمَ يَقُومُ الرُّوحُ وَالْمَلَائِكَةُ صَفًّا لَّا يَتَكَلَّمُونَ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرحْمَنُ وَقَالَ صَوَابًا ﴿38﴾
ڕۆژێك دێ که‌ جوبره‌ئیل  و فریشته‌کان به‌ڕێز ده‌وه‌ستن  و ورته‌یان لێنایه‌ت و هیچ قسه‌ ناکه‌ن، مه‌گه‌ر ئه‌وه‌یان که‌ خوای میهره‌بان مۆڵه‌تی بدات و قسه‌ی جوان  و به‌جێ پێشکه‌ش بکات.
ذَلِكَ الْيَوْمُ الْحَقُّ فَمَن شَاء اتَّخَذَ إِلَى رَبِّهِ مَآبًا ﴿39﴾
ئه‌و ڕۆژه‌ ڕۆژێکی حه‌ق و ڕاسته‌و به‌ڕێوه‌یه‌..جا ئه‌وه‌ی ده‌یه‌وێت با به‌ره‌و لای په‌روه‌ردگاری هه‌نگاو هه‌ڵگرێت.
إِنَّا أَنذَرْنَاكُمْ عَذَابًا قَرِيبًا يَوْمَ يَنظُرُ الْمَرْءُ مَا قَدَّمَتْ يَدَاهُ وَيَقُولُ الْكَافِرُ يَا لَيْتَنِي كُنتُ تُرَابًا ﴿40﴾
ئێمه‌ ئێوه‌مان ئاگادار کردووه‌ له‌وه‌ی که‌ سزایه‌کی نزیك به‌ڕێوه‌یه‌، ئه‌و ڕۆژه‌ ڕۆژێکه‌ که‌ ئاده‌میزاد سه‌یری ده‌سپێشکه‌ری خۆی ده‌کات، کافر و خوانه‌ناسیش ده‌ڵێت.. خۆزگه‌ هه‌ر خاك بومایه‌ (ئاوا زیندوو نه‌کرامایه‌ته‌وه‌و گیرم نه‌خواردایه‌).
 
   زیاتر ...