ته‌فسیری قورئان
  ٦٦: سورة التحريم

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به‌ناوی خوای به‌خشنده‌ی میهره‌بان
يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَكَ تَبْتَغِي مَرْضَاتَ أَزْوَاجِكَ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿1﴾
ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر تۆ بۆچی شتێك له‌ خۆت حه‌رام ده‌که‌یت که‌ خوا بۆی حه‌ڵاڵ کردوویت.
ده‌ته‌وێت به‌و کاره‌ هاوسه‌ره‌کانت ڕازیی بکه‌یت…!! له‌ کاتێکدا که‌ خوا لێخۆشبوو میهره‌بانه‌.
قَدْ فَرَضَ اللَّهُ لَكُمْ تَحِلَّةَ أَيْمَانِكُمْ وَاللَّهُ مَوْلَاكُمْ وَهُوَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ ﴿2﴾
بێگومان خوا هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی سوێنده‌کانتی بۆ ئاسان کردوون (به‌وه‌ی که‌فاره‌تی بده‌ن، ئه‌گه‌ر سوێنده‌که‌ ناڕه‌وا بوو)، (چونکه‌ ئه‌و) خوایه‌ پشتیوان و یارمه‌تی ده‌رتانه‌، وه‌ ئه‌و زاتێکی زاناو دانایه‌.
وَإِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلَى بَعْضِ أَزْوَاجِهِ حَدِيثًا فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَأَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَأَعْرَضَ عَن بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَهَا بِهِ قَالَتْ مَنْ أَنبَأَكَ هَذَا قَالَ نَبَّأَنِيَ الْعَلِيمُ الْخَبِيرُ ﴿3﴾
کاتێك پێغه‌مبه‌ر صلی الله‌ علیه‌ وسلم قسه‌یه‌کی نهێنی لای هه‌ندێك له‌ خێزانه‌کانی درکاند (که‌ ئه‌ویش دایکه‌ حفصه‌ بوو، ئه‌ویش گه‌یاندی به‌ دایکه‌ عائشه‌) خوایش پێغه‌مبه‌ری ئاگادار کرد له‌ ڕازو نیازیان و باسی هه‌ندێك له‌ ڕازه‌که‌ی کردو باسی هه‌ندێکی نه‌کرد، (که‌ پێغه‌مبه‌ر گله‌یی له‌ دایکه‌ حفصه‌ کرد، ده‌رابره‌ی درکاندنی نهێنیه‌که‌) حفصه‌ وتی: کێ ئه‌م هه‌واڵه‌ی پێ گه‌یاندیت؟ پێغه‌مبه‌ر وتی: خوای زاناو ئاگا منی ئاگادار کرد، (ئه‌م چه‌ند ئایه‌ته‌ ده‌رباره‌ی ڕووداوێکی تایبه‌ته‌ له‌ ژیانی پێغه‌مبه‌ردا صلی الله‌ علیه‌ وسلم).
إِن تَتُوبَا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُمَا وَإِن تَظَاهَرَا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَجِبْرِيلُ وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمَلَائِكَةُ بَعْدَ ذَلِكَ ظَهِيرٌ ﴿4﴾
(بۆیه‌ خوای گه‌وره‌ پێیان ده‌فه‌رموێت:) ئه‌گه‌ر داوای ته‌وبه‌و په‌شیمانی له‌ خوا بکه‌ن، ئه‌وه‌ باشه‌، چونکه‌ دڵه‌کانتان له‌ خشته‌ چووبوو، خۆ ئه‌گه‌ر هه‌ر بتانه‌وێت ئازاری پێغه‌مبه‌ر صلی الله‌ علیه‌ وسلم بده‌ن، ئه‌وه‌ چاك بزانن که‌ خوا خۆی پشتیوانیه‌تی، هه‌روه‌ها جوبره‌ئیل و ئیمانداره‌ چاکه‌کان، فریشته‌کانیش له‌وه‌ودوا هه‌ر پشتیوانن.
عَسَى رَبُّهُ إِن طَلَّقَكُنَّ أَن يُبْدِلَهُ أَزْوَاجًا خَيْرًا مِّنكُنَّ مُسْلِمَاتٍ مُّؤْمِنَاتٍ قَانِتَاتٍ تَائِبَاتٍ عَابِدَاتٍ سَائِحَاتٍ ثَيِّبَاتٍ وَأَبْكَارًا ﴿5﴾
خۆ ئه‌گه‌ر په‌روه‌ردگاری بڕیاری ته‌ڵاقدانتان بدات، ئه‌وه‌ هاوسه‌رانی له‌ ئێوه‌ چاکتری پێ ده‌به‌خشێت، موسوڵمان و باوه‌ڕ دار، ملکه‌چی په‌روه‌ردگار، زوو له‌ هه‌ڵه‌ په‌شیمان، خوا په‌رست و دیندار، ڕۆژوه‌وان، یان بیرو هۆشیان له‌ کاردایه‌ سه‌رنجی دروستکراوانی خوا ده‌ده‌ن، هه‌روه‌ها ئه‌و ئافره‌تانه‌ هه‌یانه‌ بێوه‌ن و هه‌یانه‌ کچن.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ ﴿6﴾
ئه‌ی ئه‌و که‌سانه‌ی که‌ باوه‌ڕتان هێناوه‌ خۆتان و که‌س و کارتان بپارێزن له‌ ئاگرێك که‌ سوته‌مه‌نیه‌که‌ی خه‌ڵکی و به‌رده‌، سه‌رپه‌رشتیاری ئه‌و دۆزه‌خ و ئاگره‌، جۆره‌ فریشته‌یه‌کن که‌ زۆر دڵڕه‌ق و توندو تیژن، نافه‌رمانی خوا ناکه‌ن له‌ هیچ شتێکدا که‌ فه‌رمانیان پیا بدات، وه‌ هه‌رچی فه‌رمانێکیان پیا بدرێت ئه‌نجامی ده‌ده‌ن.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ كَفَرُوا لَا تَعْتَذِرُوا الْيَوْمَ إِنَّمَا تُجْزَوْنَ مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿7﴾
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی که‌ بێ باوه‌ڕن ئه‌مڕۆ هیچ پاکانه‌یه‌ك مه‌که‌ن، چونکه‌ ئێوه‌ ته‌نها پاداشتی ئه‌و کارو کرده‌وانه‌تان ده‌درێته‌وه‌ که‌ ئه‌نجامتان ده‌دا.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَّصُوحًا عَسَى رَبُّكُمْ أَن يُكَفِّرَ عَنكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَيُدْخِلَكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ يَوْمَ لَا يُخْزِي اللَّهُ النَّبِيَّ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ يَسْعَى بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَبِأَيْمَانِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا وَاغْفِرْ لَنَا إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿8﴾
ئه‌ی ئه‌و که‌سانه‌ی که‌ باوه‌ڕتان هێناوه‌، ئێوه‌ به‌ ته‌وبه‌و په‌شیمانیه‌کی ڕاست و دروسته‌وه‌ ڕووبکه‌نه‌ خوا، به‌لكو په‌روه‌ردگارتان له‌ هه‌ڵه‌و گوناهه‌کانتان خۆش ببێت، وه‌ بتانخاته‌ باخاتی به‌هه‌شته‌وه‌ که‌ جۆگه‌و رووبار به‌ ژێر دره‌خت و کۆشکه‌کانیدا ده‌ڕوات، ڕۆژێك دێت که‌ خوا پێگه‌مبه‌رو ئه‌وانه‌ی که‌ له‌ خزمه‌تیدان خه‌جاڵه‌ت و شه‌رمه‌زار ناکات، نوورو ڕووناکیان ده‌دره‌وشێته‌وه‌ له‌ به‌رده‌م و لای ڕاستیانه‌وه‌، وه‌ ده‌ڵێن: په‌روه‌ردگارا ئه‌م نوورو رووناکیه‌مان بۆ به‌رده‌وام و ته‌واو بکه‌و لێمان خۆش ببه‌، به‌ڕاستی تۆ ده‌سه‌ڵاتت به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا هیه‌.
يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ ﴿9﴾
ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله‌ علیه‌ وسلم کۆشش بکه‌و جیهاد بکه‌ دژی کافرو دووڕوه‌کان، وه‌ توندو تیژ به‌ له‌سه‌ریان، ئه‌وانه‌ شوێنه‌واریان دۆزه‌خه‌ که‌ ناخۆشترین سه‌رئه‌نجامه‌.
ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِّلَّذِينَ كَفَرُوا اِمْرَأَةَ نُوحٍ وَاِمْرَأَةَ لُوطٍ كَانَتَا تَحْتَ عَبْدَيْنِ مِنْ عِبَادِنَا صَالِحَيْنِ فَخَانَتَاهُمَا فَلَمْ يُغْنِيَا عَنْهُمَا مِنَ اللَّهِ شَيْئًا وَقِيلَ ادْخُلَا النَّارَ مَعَ الدَّاخِلِينَ ﴿10﴾
خوا نمونه‌ ده‌هێنێته‌وه‌ به‌وانه‌ی که‌ کافرو بێ باوه‌ڕ بوون: به‌ هاوسه‌ری نوح و هاوسه‌ری لوط، ئه‌و دوو ئافره‌ته‌ هاوسه‌ری دوو به‌نده‌ی چاک و پاکی ئێمه‌ بوون، که‌چی خیانه‌تیان لێ کردن (باوه‌ڕیان پێیان نه‌بوو، غه‌یبه‌تیان ده‌کردن، گاڵته‌یان پێ ده‌کردن…)، ئیتر ئه‌و پێغه‌مبه‌رانه‌ فریای هاوسه‌ره‌کانیان نه‌که‌وتن، (له‌ قیامه‌تدا) پێیان ده‌وترێت: بچنه‌ ناو ئاگری دۆزه‌خه‌وه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌دا که‌ ده‌چنه‌ ناوی.
وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِّلَّذِينَ آمَنُوا اِمْرَأَةَ فِرْعَوْنَ إِذْ قَالَتْ رَبِّ ابْنِ لِي عِندَكَ بَيْتًا فِي الْجَنَّةِ وَنَجِّنِي مِن فِرْعَوْنَ وَعَمَلِهِ وَنَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ ﴿11﴾
هه‌روه‌ها خوا نمونه‌ ده‌هێنێته‌وه‌ به‌وانه‌ی که‌ باوه‌ڕدارن به‌ هاوسه‌ره‌که‌ی فیرعه‌ون، کاتێك که‌ وتی: په‌روه‌ردگارا لای خۆت له‌ به‌هه‌شتدا ماڵێکم بۆ دروست بکه‌ (تا به‌رده‌وام به‌ دیدارت شاد بم) وه‌ له‌ده‌ست فیرعه‌ون و کاروکرده‌وه‌ی ڕزگارم بکه‌، وه‌ له‌ ده‌ست قه‌ومی سته‌مکار ده‌ربازم بکه‌.
وَمَرْيَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِيهِ مِن رُّوحِنَا وَصَدَّقَتْ بِكَلِمَاتِ رَبِّهَا وَكُتُبِهِ وَكَانَتْ مِنَ الْقَانِتِينَ ﴿12﴾
هه‌روه‌ها مه‌ریه‌می کچی عیمرانیش که‌ داوێنی خۆی به‌ پاکی ڕاگرت، ئێمه‌ش له‌و ڕۆحه‌ی که‌ به‌ده‌ستمانه‌، فوومان پیا کرد، ئه‌ویش باوه‌ڕی ته‌واوی هه‌بوو به‌ گوفتارو فه‌رمانه‌کانی په‌روه‌ردگاری، وه‌ هه‌میشه‌و به‌رده‌وام ملکه‌چ و فه‌رمانبه‌ردار و خواناس و نزاکار بوو.
 
   زیاتر ...