ته‌فسیری قورئان
  ٦٢: سورة الجمعة

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به‌ناوی خوای به‌خشنده‌ی میهره‌بان
يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ الْمَلِكِ الْقُدُّوسِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ ﴿1﴾
هه‌رچی له‌ ئاسمانه‌کان و هه‌رچی له‌ زه‌ویدا هه‌یه‌ ته‌سبیحات و ستایشی خوا ده‌که‌ن.. ئه‌و خوایه‌ی که‌ پاشایه‌و شاهی شاهانه‌، پاك و بێگه‌ردو پوخته‌، باڵا ده‌ست و دانایه‌..
هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِّنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن كَانُوا مِن قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ ﴿2﴾
هه‌ر ئه‌و زاته‌ له‌ناو خه‌ڵکێکی نه‌خوێنده‌واردا پێغه‌مبه‌رێکی له‌ خۆیان ره‌وانه‌ کرد، ئایه‌ته‌کانی قورئانه‌که‌ی ئه‌ویان به‌سه‌ردا ده‌خوێنێته‌وه‌، وه‌ دڵ و ده‌روون و ڕواڵه‌ت و ئاشکراو نادیاریان پوخته‌ ده‌کات، فێری قورئان و دانایی و شه‌ریعه‌تیان ده‌کات، هه‌رچه‌نده‌ ئه‌وانه‌ پێشتر له‌ گومڕایی و سه‌رلێشێواویه‌کی ئاشکرادا گیریان خواردبوو.
وَآخَرِينَ مِنْهُمْ لَمَّا يَلْحَقُوا بِهِمْ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿3﴾
(له‌ ئاینده‌دا خه‌ڵکی) تریش دێن و (موسوڵمان ده‌بن له‌ گه‌ل و میلله‌تان) و په‌یوه‌ست ده‌بن به‌مانه‌وه‌، بێگومان ئه‌و زاته‌ باڵاده‌ست و داناو کار دروسته‌.
 
ذَلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَن يَشَاءُ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ ﴿4﴾
ئه‌مه‌ ڕێزو به‌هره‌یه‌کی خوایی یه‌ ده‌یبه‌خشێت به‌و که‌سه‌ی که‌ خۆی ئاره‌زووی بکات و شایسته‌ بێت، بێگومان خوا خاوه‌نی به‌خشش و به‌هره‌ی گه‌وره‌و بێ سنوره‌.
مَثَلُ الَّذِينَ حُمِّلُوا التَّوْرَاةَ ثُمَّ لَمْ يَحْمِلُوهَا كَمَثَلِ الْحِمَارِ يَحْمِلُ أَسْفَارًا بِئْسَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ ﴿5﴾
نموونه‌ی ئه‌وانه‌ی که‌ ته‌وراتیان بۆ ڕه‌وانه‌ کرا تا په‌یڕه‌وی بکه‌ن، که‌چی په‌یڕه‌ویان نه‌کرد، وه‌ك: گوێدرێژێك وان که‌ باره‌ کتێبی هه‌ڵگرتبێت، (ئای که‌) چه‌نده‌ ناشرینه‌ نموونه‌ی ئه‌وانه‌ی که‌ ئایه‌ته‌کانی خوا به‌ درۆ ده‌خه‌نه‌وه‌و بڕوایان پێی نیه‌، بێگومان خوا هیدایه‌ت و ڕێنموونی سته‌مکاران ناکات.
قُلْ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ هَادُوا إِن زَعَمْتُمْ أَنَّكُمْ أَوْلِيَاء لِلَّهِ مِن دُونِ النَّاسِ فَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ ﴿6﴾
(ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله‌ علیه‌ وسلم پێیان) بڵێ: ئه‌ی ئه‌وانه‌ی له‌سه‌ر دینی جووله‌که‌ن، ئه‌گه‌ر ئێوه‌ بڕواتان وایه‌ که‌ ئێوه‌ دۆست و لایه‌نگری خوان، که‌واته‌ داوای مردن بکه‌ن و ئاواتی مه‌رگ بخوازن، (تا له‌ ژیانی پڕ مه‌ینه‌تی دنیادا ڕزگارتان ببێت و به‌ به‌هه‌شت و دیداری په‌روه‌ردگار شاد ببن).
وَلَا يَتَمَنَّوْنَهُ أَبَدًا بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ ﴿7﴾
(که‌چی ئه‌وانه‌) هه‌رگیزاو هه‌رگیز ئاواتی وا ناخوازن و مردن داوا ناکه‌ن، چونکه‌ خۆیان ده‌زانن چییان ده‌ست پێشکه‌ریی کردووه‌، خوایش زۆر زانایه‌ به‌ کارو کرده‌وه‌ی سته‌مکاران.
قُلْ إِنَّ الْمَوْتَ الَّذِي تَفِرُّونَ مِنْهُ فَإِنَّهُ مُلَاقِيكُمْ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿8﴾
پێیان بڵێ ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله‌ علیه‌ وسلم: به‌ڕاستی ئه‌و مردنه‌ی که‌ ڕاده‌که‌ن له‌ ده‌ستی هه‌تیه‌که‌تان یه‌خه‌تان پێ ده‌گرێت، له‌وه‌ودوایش ده‌گه‌ڕێنرێنه‌وه‌ بۆلای که‌سێک که‌ زانایه‌ به‌ نهێنی و ئاشکرا، ئه‌وسا له‌ هه‌واڵ و (ده‌رئه‌نجامی) کارو کرده‌وه‌کانتان ئاگادارتان ده‌کات، (وه‌ پاداشت له‌ به‌رانبه‌ر ئیمان و کرداردا ده‌بێت).
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نُودِي لِلصَّلَاةِ مِن يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿9﴾
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی که‌ باوه‌ڕتان هێناوه‌ کاتێک که‌ بانگ درا بۆ نوێژ له‌ ڕۆژی هه‌ینیدا، ئێوه‌ به‌ په‌له‌ بچن به‌ ده‌م بانگه‌واز و یادی خواوه‌ واز له‌ کڕین و فرۆشتن بێنن، (چونکه‌) ئه‌و کاره‌تان چاکتره‌ بۆتان ئه‌گه‌ر بزانن و تێبگه‌ن.
فَإِذَا قُضِيَتِ الصَّلَاةُ فَانتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَابْتَغُوا مِن فَضْلِ اللَّهِ وَاذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيرًا لَّعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿10﴾
هه‌رکاتێك که‌ نوێژ ته‌واو بوو بڵاو ببنه‌وه‌ به‌ زه‌ویداو به‌ته‌مای به‌خششی خوا هه‌وڵ و کۆشش بده‌ن، (له‌ هه‌موو کاتێکدا) یادی خوا زۆر بکه‌ن (له‌هه‌موو چالاکیه‌کانی ژیاندا ناوی ئه‌و زاته‌ له‌سه‌ر زارو له‌ناو دڵتاندا بێت) به‌ڵکو سه‌رفرازی (هه‌میشه‌یی) به‌ده‌ست بێنن.
وَإِذَا رَأَوْا تِجَارَةً أَوْ لَهْوًا انفَضُّوا إِلَيْهَا وَتَرَكُوكَ قَائِمًا قُلْ مَا عِندَ اللَّهِ خَيْرٌ مِّنَ اللَّهْوِ وَمِنَ التِّجَارَةِ وَاللَّهُ خَيْرُ الرَّازِقِينَ ﴿11﴾
(پاشان خوا گله‌یی له‌ زۆربه‌ی ئیمانداران ده‌کات، ئه‌وانه‌ی که‌ قافڵه‌ی بازرگانیان بینی ده‌وری پێغه‌مبه‌ر صلی الله‌ علیه‌ وسلم یان چۆڵکرد:) کاتێ که‌ بارزگانی یا یاری و گه‌مه‌یه‌کیان بینی هه‌موو هه‌ستان و ده‌وری تۆیان چۆڵکرد، تۆیان به‌ پێوه‌ به‌جێ هێشت (له‌ کاتێکدا که‌ وتاری هه‌ینیت پێش که‌ش ده‌کردن) پێیان بڵێ: ئه‌و پاداشت و به‌شه‌ی که‌ لای خوایه‌ بۆ ئیمانداران، چاکتره‌ له‌ یاری و گه‌مه‌و بازرگانی خوایش چاکترین ڕۆزی به‌خشه‌ (به‌ سه‌رجه‌م خه‌ڵکی).
 
   زیاتر ...