 ڕەمزەکانی شار
ناو بەناو بابەتی بچوک بچوک لەرێگەی سۆشیال میدیاوە دەبێت بەمقۆ مقۆی رای گشتی.
یەکێک لەو بابەتانە؛ نەخشاندنی وێنەی ئوتێل شاری جوان بوو لەسەر دیواری ڕاگری گردی عەلی ناجی لەسەر شەقامی سالم.
بەشێکی دیار لەهاوڵاتیان گازندەی ئەوەیان دەکرد کەئەم وێنەیە تێکدان و شێواندنی سلێمانی و ڕەمزەکانێتی.
بۆ ئەوەی بەپوختی ئەم بابەتە شەن و کەو بکەین ئەوا بەمجۆرە بەیانی دەکەین:
مانای ڕەمز
رەمز لەزانستی کۆمەڵناسی بۆ ناسینەوە بەکاردێت، واتە بەیەکەمین بینین تاریفی تەواو بدات بەبێ ئەوەی پێویستی بەڕونکردنەوە و نوسین بێت، بۆ وێنە؛ کاتێک لەهەر جێگەیەک وێنەیەکی جێگیر یان جوڵاوی بورجی "ئیڤڵ" دەبینێت راستەخۆ بۆت بەیان دەبێت کەئەو جێگەیە شاری پاریسی پایتەختی فەرەنسایە، بەمە دەوترێت رەمز و سیمبول.
رەمز و تەمەن
پرسیارەکە لێرەوە دەست پێ دەکات:
ئایا مەرجە ڕەمزەکانی شار بەتەمەن بن؟ بەواتایاکی دیکە؛ ئایا زەرورە بۆ ئەوەی جێگەیەک یان شوێنێک لەناو شارێکی دیاریکراو ببێت بەرەمز، پێویستە لەگەڵ دروست بونی ئەو شارەوە هەبوو بێت؟
بێگومان نەخێر. بۆ سەلماندنی ئەم تێگەشتنە ئەم سێ نمونەیە کافیە:
یەکەم: بورجی "ئیفڵ" رەمزە بۆ شاری پاریس، لەکاتێکدا پاریس لەپێش میلادی مەسیحەوە شارە و بورجی ئیفڵ تەمەنی تەنها (۱۳۲) ساڵە.
دوەم: کاتژمێری "بیگ بن" رەمزە بۆ شاری لەندەن، لەکاتێکدا لەندەن لەساڵی (٤۳)ی زاینیەوە دروستکراوە و ئەو کاتژمێرە لەساڵی (۱۸۹٥).
سێیەم: دیواری بەرلین رەمزە بۆ ئەڵمانیا، لەکاتێکدا بەرلین لەسەدەی سیانزە بنیات نراوە و تەمەنی دیواری بەرلین تەنها (٥۸) ساڵە!
سلێمانی و رەمزەکانی
لەشاری سلێمانی تەواوی هاوڵاتیان کۆکن لەسەر ئەوەی هەریەک لەشوێنگە دێرینەکانی (مزگەوتی گەورە، سەرا*، بەر بەلەدییەکە ... هتد) رەمز و مانان بۆ شاری سلێمانی.
هەر یەک لەم جێگایانە بەحوکمی مێژوو بونەتە رەمز بۆ شار و بەتێپەربونی کات هێواش هێواش رەمزی نوێ دروست بون، لەوانە لەکۆتایی بیستەکانی سەدەی رابردوو باخی گشتی دروست دەکرێت و دەبێت بەرەمز، لە سەرەتای پەنجاکان، قەسری نوری عەلی لەسەرا و تۆفیق قەزاز لەمەولەوی، دواتر باڵەخانەی حەسیب ساڵح لەکۆتایی شەقامی سالم، کەسەرجەمیان بونەتە رەمز بۆ سلێمانی. ئەمە و دەیانی دیکەش.
ئوتێل شاری جوان
ئوتێل شاری جوان یان گراند میلینێۆم، دروستکراوە لەسەر یەکێک لەگردەکانی ناوەندی شاری سلێمانی* و بە گردی بەختیاری ناسراوە.
ئەم ئوتێلە لەئێستادا بەحوکمی (ناوازەیی لەمیعماری، شوێن، بەرزی) بوەتە رەمزێکی نوێ بۆ سلێمانی، بەشی زۆری میدیاکان لەکاتی نمایشی بابەتێک لەسەر سلێمانی وێنەی ئەو ئوتێلە نیشان دەدەن، ئەمە جگە لەوەی بەشێکی هاوڵاتیانی ئەم شارە کاتێک وێنەی سلێمانی پەخشان دەکەن بەهەمان شێوە وێنەی ئەم ئوتێلە دادەنێن (وەک ئەم وێنەی من لەم تێکستە دامبەزاندوە).
هەقی خۆمانە پرسیار بکەین:
بۆچی ئاساییە باڵەخانەی حەسیب ساڵح ببێت بەرەمز و ئوتێل شاری جوان نەبێت؟!
لەکوێوە بۆ کوێ!
ئەم تێکستە دەقۆزمەوە بۆ بەراورد کردنێکی ئەحواڵی شار لەرابردوو بۆ ئێستا بۆ ئەوەی بۆ من و خوێنەر ئاشکرا بێت لەچ هەرەسێکی کەلتوریداین کەچی ڕەخنە لەچی دەگرین:
ـ لەروی ئازادی؛ لەساڵەکانی (۱۸۸۳، ۱۹۱۲، ۱۹۳٠) واتە ساڵەکانی نەخوێندەواری و تاریکی وە لەو دۆخە ناهەموارەدا، بازرگان و ئەدیبان و کەسانی ناسراوی شار گازندە و سکاڵایان ئاراستە سەڵتەنەی عوسمانی و مەلەکیەتی عێراق کردوە و داوای ئازادی و عەدالەتیان کردوە، کەچت ئەمرۆ لەم شارەدا "جنێۆدان" بوەتە ئەو پەری ئازادی!
ـ لەروی کەسایەتی؛ لەسەردەمی حوکمی بابانیەکان (۱۸۷٤ ـ ۱۸٥۱) میرەکانی بابان یەک لەدوای یەک کەسی یەکەمی ئەم شارە بوون، پاشان بنەماڵەی شێخان (۱۸٥۱ ـ ۱۹٥٦) هەر یەک لە (شێخ مارفی نۆدێ، کاک ئەحمەدی شێخ، شێخ سەعید، شێخ مەحمودی نەمر) دەمراستی شار بوون، دواتر ڕوناکبیرانی وەک (رەفیق حلمی، تۆفیق وەهبی، برایم ئەحمەد .. هتد) کەسانی دیاری شار بوون، دواهەمینان رەحمەتی (نەوشیروان مستەفا).
لەو جوامێرانەوە بۆ "سەرۆکی جوڵانەوەی نوێ" حەجمی ئەو ئافاتە قیاس ناکرێت!
ـ لەڕوی بازرگانی؛ لەرابردوو بازرگان و سەرمایەدارانی شار هەموو خەڵک دەیان ناسین کەچۆن و بەچی بونەتە خاوەنی سامان و دراو، لە کەریمی ئەلەکەوە بۆ حاجی سەعیدی کەرکوکلی زادە بۆ عەبدوڵا لوتفی بۆ قەزازەکان و خەفاف و شەرعی و ... هتد، بەڵام ئەمڕۆ تەنها ریزکردنی ناوەکان بەسە بۆ هێڵنج هێنانەوە و تێگەشتن لەوەی چۆن و بەچ ساختەکارییەک بونەتە خاوەنی ئەو سامانە زەبەلاحە. "لەبەر تەشهیر ناوی کەس ناهێنم".
ـ لەروی ئەدەبەوە؛ شاعیرانی سلێمانی داهێنەری هەر سێ قوتابخانە شیعری کوردی بوون (کلاسیک و رۆمانتیک و شیعری ئازاد)، ئەمرۆکە شیعری شاعیرانی سلێمانی لەمەرگەساتدایە، فایەق بێکەس وەفات دەکات شێرکۆ دێتە دونیاوە بەمردنی ئەو شیعریش دەمرێت!، ئەمە جگە لەبوارەکانی (چیرۆک، شانۆ، هونەر ... هتد).
ـ لەروی ئاینەوە؛ سلێمانی خولقێنەری (شێخی خاڵ و مەلا کەریمی بیارە و مەلا مستەفای سەفوەت و بێخود و ... هتد) بوە، ئەمڕۆ میراتگرانی ئەوان بەرهەمهێنەرانی تیرۆر و هاوردەکارانی ئیسلامی سیاسی و ئیسلامی عەرەبی و ئیسلامی تورکین ...هتد.
خولاسە
بۆ من و تۆ وەک گەنجێکی ئەم شارە گرنگترە کەبیر لەوە بکەینەوە سلێمانی گەشتوە بەکوێ؟ شار تەنها تاریخی ماوە و ئێستای لەدەست داوە. شار لەو مێژوە تەنها خواردن و گاڵتە و گەپەکەی ئیدامە پێداوە باقی بەهاکانی ئیفلاس کردوە.
پەراوێز:
ـ سەرا ناوەندی سیاسی حکومداریی مەلیک مەحمود بوە، ناوەندی سەربازی پێی وتراوە "قشڵە" کەدەکاتە دەبۆکەی ئێستا.
ـ لەسلێمانی ۳۲ گرد هەیە.
به‌روار: 03/07/2019
بینین: 1528
|