ته‌فسیری قورئان
  ٦٣: سورة المنافقون

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به‌ناوی خوای به‌خشنده‌ی میهره‌بان
إِذَا جَاءكَ الْمُنَافِقُونَ قَالُوا نَشْهَدُ إِنَّكَ لَرَسُولُ اللَّهِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ إِنَّكَ لَرَسُولُهُ وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَكَاذِبُونَ ﴿1﴾
(ئه‌ی پێغه‌مه‌بر صلی الله‌ علیه‌ وسلم) کاتێ که‌ ناپاك و دووڕووه‌کان دێن بۆ لات و ده‌ڵێن: ئێمه‌ شایه‌تی ده‌ده‌ین که‌ تۆ پێگه‌مبه‌ری خوایت!! له‌ حاڵێكدا که‌ خوا خۆی چاك ده‌زانێت که‌ تۆ پێغه‌مبه‌رو فرستاده‌ی ئه‌ویت، له‌ هه‌مان کاتدا، خوا شایه‌ته‌ که‌ ئه‌و ناپاك و دووڕوانه‌ درۆ ده‌که‌ن و باوه‌ڕیان به‌ تۆ نیه‌.
اتَّخَذُوا أَيْمَانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوا عَن سَبِيلِ اللَّهِ إِنَّهُمْ سَاء مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ ﴿2﴾
ئه‌وانه‌ سوێندی درۆیان کردووه‌ به‌ قه‌ڵغان و (به‌ خه‌یاڵی پوچیان) به‌ری ڕێبازی خوا ده‌گرن، (قوڕ به‌سه‌ریان) به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ کارێکی زۆر ناپه‌سه‌ندو نابه‌جێ ئه‌نجام ده‌ده‌ن (ره‌نج به‌خه‌سارن).
ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ آمَنُوا ثُمَّ كَفَرُوا فَطُبِعَ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لَا يَفْقَهُونَ ﴿3﴾
ئه‌و حاله‌ته‌شیان بۆیه‌ تیا دروست بووه‌ چونکه‌ سه‌ره‌تا باوه‌ڕیان هه‌بوو له‌وه‌ودوا حه‌قیان پۆشی و کافربوون، ئیتر مۆر نرا به‌سه‌ر دڵیاندا (بۆیه‌ تێگه‌یشتن و بیرو بۆچونیان شێواوه‌و) له‌ ڕاستیه‌کان تێناگه‌ن.
وَإِذَا رَأَيْتَهُمْ تُعْجِبُكَ أَجْسَامُهُمْ وَإِن يَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ كَأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُّسَنَّدَةٌ يَحْسَبُونَ كُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ ﴿4﴾
هه‌رکاتێك ده‌یانبینی سه‌رسامی له‌سه‌رو سیماو قه‌به‌یی له‌ش و لاریان، کاتێکیش دێنه‌ قسه‌ (ئه‌وه‌نده‌ ده‌م بازو قسه‌زانن) گوێیان بۆ ده‌گریت، (له‌ لایه‌کی تره‌وه‌) ده‌ڵێی کۆته‌ره‌داری هه‌ڵپه‌سێردراون، ئه‌وه‌نده‌ له‌ ترس و بیمدا ده‌ژین، هه‌ر بانگێك بکرێت، هه‌ر باسێك بێته‌ پێشه‌وه‌، وا ده‌زانن باسی ئه‌وانه‌، ئا ئه‌وانه‌ دوژمنن، ئاگاداریان به‌ چاودێرییان بکه‌، وریایان به‌، خوا بیانکوژێت و له‌ناویان به‌رێت، ئاخر بۆچی وا ده‌که‌ن، به‌ره‌و کوێ ده‌چن، (چۆن باوه‌ڕی دامه‌زراو بکه‌، وریایان به‌، خوا بیانکوژێت و له‌ناویان به‌رێت، ئاخر بۆچی واده‌که‌ن، به‌ره‌و کوێ ده‌چن، (چۆن باوه‌ڕی دامه‌زراو ناهینن و له‌ ڕیبازی ڕاست لاده‌ده‌ن).
وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْا يَسْتَغْفِرْ لَكُمْ رَسُولُ اللَّهِ لَوَّوْا رُؤُوسَهُمْ وَرَأَيْتَهُمْ يَصُدُّونَ وَهُم مُّسْتَكْبِرُونَ ﴿5﴾
ئه‌گه‌ر پێیان بوترێت وه‌رن بۆ لای پێغه‌مبه‌ری خوا، تا داوای لێخۆشبونتان بۆ بکات، سه‌ر با ده‌ده‌ن و لووتبه‌رزی ده‌که‌ن، ده‌ینبینی مله‌جه‌ڕی ده‌که‌ن، ئه‌وانه‌ خۆیان زۆر لا گه‌وره‌یه‌و خۆیان زۆر لا مه‌زنه‌.
سَوَاء عَلَيْهِمْ أَسْتَغْفَرْتَ لَهُمْ أَمْ لَمْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ لَن يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ ﴿6﴾
چونیه‌که‌ بۆیان داوای لێخۆشبوونیان بۆ بکه‌یت یان نه‌که‌یت، هه‌رگیز خوا لێیان خۆش نابێت، چونکه‌ به‌ڕاستی هیدایه‌ت و ڕێنموونی قه‌ومی تاوانبار و گوناهکار ناکات.
هُمُ الَّذِينَ يَقُولُونَ لَا تُنفِقُوا عَلَى مَنْ عِندَ رَسُولِ اللَّهِ حَتَّى يَنفَضُّوا وَلِلَّهِ خَزَائِنُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَكِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَا يَفْقَهُونَ ﴿7﴾
هه‌ر ئه‌وانیشن که‌ ده‌ڵێن به‌ خه‌ڵکی: ماڵ و سامان مه‌به‌خشن به‌و که‌سانه‌ی که‌ له‌ ده‌وری پێغه‌مبه‌ری خوادان، تا بڵاوه‌ی لێ بکه‌ن!! (مه‌به‌ستیان هه‌ژارانی کۆچکه‌رانه‌) (ئه‌ی نازانن) هه‌رچی گه‌نجینه‌کان هه‌یه‌ له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌ویدا خوا خاوه‌نیانه‌، به‌ڵام دووڕووه‌کان تێناگه‌ن و له‌ نهێنیه‌کان سه‌ر ده‌رناکه‌ن.
يَقُولُونَ لَئِن رَّجَعْنَا إِلَى الْمَدِينَةِ لَيُخْرِجَنَّ الْأَعَزُّ مِنْهَا الْأَذَلَّ وَلِلَّهِ الْعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِ وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَلَكِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَا يَعْلَمُونَ ﴿8﴾
(ئه‌و دووڕووانه‌) ده‌ڵێن: ئه‌گه‌ر گه‌ڕاینه‌وه‌ بۆ مه‌دینه‌ (دیار ه‌که‌ به‌و حاڵه‌شه‌وه‌ به‌شداری غه‌زایان کردووه‌، به‌ ناچاریی، یان بۆ ته‌ماع و ئاشوب نانه‌وه‌) ده‌بێت ئه‌وه‌ی که‌ ده‌سه‌ڵات دارو پیاو ماقوڵه‌، ئه‌وه‌ ده‌ربکات که‌ بێکه‌س و بێ نه‌وایه‌، (ئه‌و دووڕوانه‌ نازانن) که‌: عیززه‌ت و ده‌سه‌ڵات و سه‌ربه‌رزیی هه‌ر شایسته‌ی خواو پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی و ئیماندارانه‌.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُلْهِكُمْ أَمْوَالُكُمْ وَلَا أَوْلَادُكُمْ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَمَن يَفْعَلْ ذَلِكَ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ ﴿9﴾
ئه‌ی ئه‌و که‌سانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه‌، هه‌وڵ بده‌ن نه‌ ماڵ و سامانتان، نه‌ ڕۆڵه‌کانتان، نه‌بنه‌ هۆی ئه‌وه‌ی که‌ له‌ یادی خواو به‌ده‌ستهێنانی ڕه‌زامه‌ندیی ئه‌و که‌مته‌رخه‌میی بکه‌ن، جا ئه‌وه‌ی که‌مته‌رخه‌م بێت ئا ئه‌وانه‌ خه‌ساره‌تمه‌ندو زه‌ره‌رمه‌ندن.
وَأَنفِقُوا مِن مَّا رَزَقْنَاكُم مِّن قَبْلِ أَن يَأْتِيَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ فَيَقُولَ رَبِّ لَوْلَا أَخَّرْتَنِي إِلَى أَجَلٍ قَرِيبٍ فَأَصَّدَّقَ وَأَكُن مِّنَ الصَّالِحِينَ ﴿10﴾
له‌و ماڵ و سامان و(زانستی و هێزو ده‌سه‌ڵاته‌ی) که‌ پێمان به‌خشیون، ئێوه‌ش لێی ببه‌خشن و ده‌ستی به‌سه‌را مه‌گرن پێش ئه‌وه‌ی که‌ مردن یه‌خه‌ به‌ یه‌کێکتان بگرێت و بڵێت: په‌روه‌ردگارا، خۆزگه‌ ماوه‌یه‌کی که‌می تر مۆڵه‌تت بدامایه‌ تا خێرو چاکه‌م بکردایه‌و ماڵ و سامانم ببه‌خشیایه‌و بچومایه‌ته‌ ڕیزی چاکانه‌وه‌.
وَلَن يُؤَخِّرَ اللَّهُ نَفْسًا إِذَا جَاء أَجَلُهَا وَاللَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ ﴿11﴾
(ئه‌و داخوازیه‌ به‌جێ نیه‌، چونکه‌) ڕۆژی هه‌رکه‌سێک ته‌واو بوو، کاتی مه‌رگی هه‌ر که‌سێك هات، هه‌رگیز خوای (مرێنه‌ر) دوای ناخات و مۆڵه‌تی بۆ تازه‌ ناکاته‌وه‌، خوایش زۆر ئاگایه‌ به‌ هه‌موو ئه‌و کارو کرده‌وانه‌ی که‌ ئه‌نجامی ده‌ده‌ن و (هیچی لێ ون نابێت)…
 
 
   زیاتر ...