ته‌فسیری قورئان
  ٥٧: سورة الحديد

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به‌ناوی خوای به‌خشنده‌ی میهره‌بان
سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿1﴾
هه‌رچی له‌ ئاسمان و زه‌ویدا هه‌یه‌ ته‌سبیحات و ستایشی خوا ده‌کات، ئه‌ویش زاتێکی باڵاده‌ست و دانایه‌.
لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ يُحْيِي وَيُمِيتُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿2﴾
هه‌رچی له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌ویدا هه‌یه‌ هه‌ر ئه‌و خاوه‌نیانه‌، ژیان و مردنیشی به‌ده‌سته‌، هه‌ر خۆی ده‌سه‌ڵاتی به‌سه‌ر هه‌موو شتێکدا هه‌یه‌.
هُوَ الْأَوَّلُ وَالْآخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ ﴿3﴾
ئه‌و خوایه‌ یه‌که‌مینه‌و که‌س پێش ئه‌و نه‌بووه‌، دواهه‌مینه‌و، که‌س دوای ئه‌و نامێنێت، (به‌ڵام ئه‌و هه‌ر ده‌مێنێت)، (هه‌روه‌ها ئه‌و زاته‌) دیاره‌و (هه‌موو شت به‌ڵگه‌یه‌ له‌سه‌ر بونی، له‌هه‌مان کاتدا زاتی خۆی نادیاره‌و به‌چاوی سه‌ر نابینرێت، به‌ڵام به‌ بینایی بیرو هۆش و دڵ و ده‌روون ئاشکرایه‌، هه‌ر خۆیشی زانایه‌ به‌ هه‌موو شتێك.
هُوَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ يَعْلَمُ مَا يَلِجُ فِي الْأَرْضِ وَمَا يَخْرُجُ مِنْهَا وَمَا يَنزِلُ مِنَ السَّمَاء وَمَا يَعْرُجُ فِيهَا وَهُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ مَا كُنتُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿4﴾
هه‌ر ئه‌و زاته‌ خۆی، ئاسمانه‌کان و زه‌وی له‌ شه‌ش ڕۆژدا دروست کردووه‌، له‌وه‌ودوا له‌سه‌ر ته‌ختی فه‌رمانڕه‌وایی خۆی پایه‌دارکرد، هه‌ر خۆی ده‌زانێت چی ده‌چێت به‌ناخی زه‌ویداو چیشی لێ دێته‌ده‌ره‌وه‌، چی له‌ ئاسمان دێته‌ خواره‌وه‌و چیشی پیادا سه‌رده‌که‌وێت، له‌ هه‌ر شوێنێکدابن ئه‌و زاته‌ له‌گه‌ڵیاندایه‌، (دڵنیابن که‌) خوا به‌ هه‌موو ئه‌و کارو کرده‌وانه‌ی ئه‌نجامی ده‌ده‌ن، بینایه‌.
لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الأمُورُ ﴿5﴾
هه‌رچی له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌ویدا هه‌یه‌ ئه‌و خاوه‌نیانه‌، هه‌موو شتێکیش بۆلای خوا ده‌گه‌ڕێته‌وه‌.
يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَهُوَ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ ﴿6﴾
شه‌و تێهه‌ڵکێشی ڕۆژ ده‌کات و ڕۆژیش تێهه‌ڵکێشی شه‌و ده‌کات (به‌ درێژبوونی لایه‌کیان له‌سه‌ر حسابی ئه‌ویان، یان له‌ به‌ره‌به‌یان و ئێواراندا تێهه‌ڵکێش ده‌بن)، ئه‌و زاته‌ زانایه‌ به‌ هه‌رچی له‌ دڵ و ده‌روون و سینه‌کاندایه‌.
آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَأَنفِقُوا مِمَّا جَعَلَكُم مُّسْتَخْلَفِينَ فِيهِ فَالَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَأَنفَقُوا لَهُمْ أَجْرٌ كَبِيرٌ ﴿7﴾
(خه‌ڵکینه‌) ئیمان و باوه‌ڕی دامه‌زراو بێنن به‌ خواو پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی، وه‌ له‌و ماڵ و سامانه‌ی که‌ داومانه‌ته‌ ده‌ستان، ببه‌خشن، بێگومان ئه‌وانه‌ی که‌ باوه‌ڕیان هێناوه‌ له‌ ئێوه‌و ماڵ و سامان ده‌به‌خشن پاداشتی گه‌وره‌ چاوه‌ڕێیانه‌.
وَمَا لَكُمْ لَا تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالرَّسُولُ يَدْعُوكُمْ لِتُؤْمِنُوا بِرَبِّكُمْ وَقَدْ أَخَذَ مِيثَاقَكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ ﴿8﴾
جا ئه‌وه‌ چیتانه‌و بۆچی باوه‌ڕناهێنن به‌ خوا له‌ کاتێکدا که‌ پێغه‌مبه‌ر بانگتان ده‌کات: که‌ باوه‌ڕبێنن به‌ په‌روه‌ردگارتان، خۆ ئه‌ وپه‌یمانیشی لێوه‌رگرتوون ئه‌گه‌ر ئێوه‌ ئیماندارن.
هُوَ الَّذِي يُنَزِّلُ عَلَى عَبْدِهِ آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ لِيُخْرِجَكُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَإِنَّ اللَّهَ بِكُمْ لَرَؤُوفٌ رَّحِيمٌ ﴿9﴾
خوا ئه‌و زاته‌یه‌ که‌ ئایه‌ته‌ ڕوون و ئاشکراکانی قورئان ده‌نێرێت بۆ به‌نده‌ی خۆی، تا له‌ تاریکستانه‌کان ده‌رتان بێنێ و بتانخاته‌ ناو نوورو ڕووناکیه‌وه‌، به‌ڕاستی ئه‌و خوایه‌ به‌سۆزو میهره‌بانه‌ بۆتان.
وَمَا لَكُمْ أَلَّا تُنفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلِلَّهِ مِيرَاثُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَا يَسْتَوِي مِنكُم مَّنْ أَنفَقَ مِن قَبْلِ الْفَتْحِ وَقَاتَلَ أُوْلَئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِّنَ الَّذِينَ أَنفَقُوا مِن بَعْدُ وَقَاتَلُوا وَكُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَى وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ ﴿10﴾
جا ئیتر ئه‌وه‌ چیتانه‌و بۆچی ماڵ و سامانتان نابه‌خشن له‌ ڕێگه‌ی خوادا، خۆ هه‌رچی له‌ ئاسمانه‌کان و زه‌ویدا هه‌یه‌ بۆ ئه‌و ده‌مێنێته‌وه‌، بێگومان چوون یه‌ك نین ئه‌وانه‌تان که‌ پێش ڕزگاریی مه‌ککه‌ (یاخود پێش سه‌رکه‌وتن) ماڵ و سامانی به‌خشیوه‌و جه‌نگاوه‌، چونکه‌ ئه‌وانه‌ پله‌و پایه‌یان زۆر به‌رزتره‌ له‌وانه‌ی که‌ دوای رزگاریی مه‌ککه‌ و (به‌ده‌ست هێنانی سه‌رکه‌وتن) ماڵ و سامانیان به‌خشیوه‌و جه‌نگاون به‌هه‌ردوولاشیان خوا به‌ڵێنی چاکی به‌خشیوه‌،  بێگومان ئه‌و خوایه‌ زۆر ئاگایه‌ به‌ کارو کرده‌وه‌تان.
مَن ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ وَلَهُ أَجْرٌ كَرِيمٌ ﴿11﴾
جا ئیتر هه‌رکه‌سێ قه‌رزی چاك بدات به‌ خواو (ماڵ و سامانی ببه‌خشێت) خوای گه‌وره‌ پاداشتی بێ سنوری ده‌داتێ و چه‌ند به‌رابه‌ری ده‌کات بۆی، هه‌روه‌ها پاداشتی پیرۆزو به‌نرخی بۆ ئاماده‌کردووه‌.
يَوْمَ تَرَى الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ يَسْعَى نُورُهُم بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَبِأَيْمَانِهِم بُشْرَاكُمُ الْيَوْمَ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ ﴿12﴾
ڕۆژێك دێت که‌ ده‌بینی پیاوانی ئیماندارو ژنانی ئیماندار (به‌ره‌و به‌هه‌شت به‌ڕیده‌کرێن) نوورو رووناکیه‌کی ئاشکرا له‌به‌رده‌م و له‌لای ڕاستیانه‌وه‌ ده‌دره‌وشێته‌وه‌، (فریشته‌کان پێیان ده‌ڵێن) ئه‌مڕۆ مژده‌تان لێبێت و (پیرۆزتان بێت) ئه‌و به‌هه‌شتانه‌ی که‌ جۆگه‌و ڕووبار به‌ژێر دره‌خت و کۆشکه‌کانیدا ده‌ڕوات هاوڕێ له‌گه‌ڵ ژیانی هه‌میشه‌یی و نه‌بڕاوه‌دا، به‌ڕاستی هه‌ر ئه‌وه‌یه‌ سه‌رکه‌وتن و سه‌رفه‌رازی گه‌وره‌و بێ سنور.
يَوْمَ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ لِلَّذِينَ آمَنُوا انظُرُونَا نَقْتَبِسْ مِن نُّورِكُمْ قِيلَ ارْجِعُوا وَرَاءكُمْ فَالْتَمِسُوا نُورًا فَضُرِبَ بَيْنَهُم بِسُورٍ لَّهُ بَابٌ بَاطِنُهُ فِيهِ الرَّحْمَةُ وَظَاهِرُهُ مِن قِبَلِهِ الْعَذَابُ ﴿13﴾
(ئا له‌و ڕۆژه‌دا که‌ ئیمانداران به‌ره‌و به‌هه‌شت به‌ڕێده‌که‌ن) پیاوان و ژنانی دووڕوو (ده‌هێنرێنه‌ سه‌ر ڕێیان، به‌غه‌مبارییه‌وه‌ بۆ ئیمانداران ده‌ڕوانن، ئیماندارانیش هیچ لایان لێناکه‌نه‌وه‌، بۆیه‌ به‌ غه‌م و په‌ژاره‌یه‌کی زۆره‌وه‌ پێیان) ده‌ڵێن: ده‌ ته‌ماشایه‌کمان بکه‌ن با له‌ نووری ڕوخسارتان به‌هره‌وه‌ر ببین، به‌ڵام پێیان ده‌وترێت: به‌گه‌ڕێنه‌وه‌ دواوه‌ خۆتان به‌شوێن نوورو ڕووناکیدا بگه‌ڕێن، ده‌ستبه‌جێ دیوارێك دروستده‌کرێت له‌ نێوان ئیمانداران و دووڕووه‌کاندا ده‌روازه‌یه‌کیشی تیایه‌، دیوی ناوه‌وه‌ (که‌ ڕووی له‌ ئیماندارانه‌) رووی له‌ ڕه‌حمه‌ت و (به‌هه‌شته‌)، وه‌ دیوی ده‌ره‌وه‌، (که‌ رووی له‌ دووڕووه‌کانه‌) رووی له‌ سزاو (دۆزه‌خه‌).
 
يُنَادُونَهُمْ أَلَمْ نَكُن مَّعَكُمْ قَالُوا بَلَى وَلَكِنَّكُمْ فَتَنتُمْ أَنفُسَكُمْ وَتَرَبَّصْتُمْ وَارْتَبْتُمْ وَغَرَّتْكُمُ الْأَمَانِيُّ حَتَّى جَاء أَمْرُ اللَّهِ وَغَرَّكُم بِاللَّهِ الْغَرُورُ ﴿14﴾
ئینجا دووڕووه‌کان هاوار له‌ ئیمانداران ده‌که‌ن، باشه‌ ئێمه‌ هاوڕێی ئێوه‌ نه‌بووین؟!، ئێمه‌ هاوکاری ئێوه‌ نه‌بووین؟! (ئیمانداران) ده‌ڵێن: به‌ڵێ وایه‌، به‌ڵام ئێوه‌ خۆتان تووشی دووڕوویی و پیلانگێڕیی کرد، خۆتان مه‌ڵاس دابوو، بۆ فرسه‌ت ده‌گه‌ڕان که‌ زه‌ره‌ر بده‌ن له‌ ئیمانداران، هه‌میشه‌ له‌ گومان و دوودڵیدا ده‌ژیان و بڵاویشتان ده‌کرده‌وه‌، هیواو ئاواتی بێ جێ سه‌ری لێ تێکدابوون، هه‌تا ویستی خوا یه‌خه‌ی پێ گرتن و (کۆتایی به‌ ژیانتان هات)، شه‌یتانیش غه‌ڕاو گومڕای کردبوون و له‌ ڕێبازی خوا وێڵی کردبوون.
فَالْيَوْمَ لَا يُؤْخَذُ مِنكُمْ فِدْيَةٌ وَلَا مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا مَأْوَاكُمُ النَّارُ هِيَ مَوْلَاكُمْ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ ﴿15﴾
ئه‌مڕۆ ئیتر هیچ جۆره‌ پاکانه‌و بارمته‌یه‌ك له‌ ئێوه‌و له‌وانه‌ش که‌ کافربوون و باوه‌ڕیان نه‌بوو وه‌رناگیرێت (ئه‌گه‌ر هه‌شبێت)، شوێنه‌وارو مه‌نزڵگای هه‌مووتان ئاگری دۆزه‌خه‌، هه‌ر ئه‌وه‌ش شایسته‌تانه‌، که‌ سه‌رئه‌نجام و شوێنێکی زۆر ناخۆش و ناله‌باره‌.
أَلَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ آمَنُوا أَن تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِكْرِ اللَّهِ وَمَا نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ وَلَا يَكُونُوا كَالَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِن قَبْلُ فَطَالَ عَلَيْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَكَثِيرٌ مِّنْهُمْ فَاسِقُونَ ﴿16﴾
ئایا ئیتر کاتی ئه‌وه‌ نه‌هاتووه‌ بۆ ئه‌وانه‌ی که‌ باوه‌ڕیان هێناوه‌، دڵه‌کانیان به‌ نووری ئیمان ملکه‌چ و رووناك بووه‌، ترسی خوای تیا بڕوێنن به‌هۆی یادی به‌رده‌وامی خواو ئه‌و قورئانه‌ی که‌ ره‌وانه‌کراوه‌، وه‌ وه‌ک ئه‌وانه‌ نه‌بن که‌ کتێبی ئاسمانییان بۆ ڕه‌وانه‌کرا، به‌ڵام دوای تێپه‌ڕ بوونی ماوه‌یه‌کی دوورودرێژ، دڵیان ڕه‌ق و ڕه‌ش بوو، زۆربه‌شیان یاخی و سه‌رکه‌ش و ناله‌بار ده‌رچوون.
اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا قَدْ بَيَّنَّا لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ ﴿17﴾
چاك بزانن که‌ هه‌ر خوا زه‌وی زیندووده‌کاته‌وه‌ دوای مردنی (ئێوه‌ش ئاوا زیندوو ده‌کاته‌وه‌)، بێگومان به‌رده‌وام به‌ڵگه‌و نیشانه‌ی ده‌سه‌لاتداری خۆمانتان نیشان ده‌ده‌ین به‌ڵکو ژیربن و بفامن.
إِنَّ الْمُصَّدِّقِينَ وَالْمُصَّدِّقَاتِ وَأَقْرَضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا يُضَاعَفُ لَهُمْ وَلَهُمْ أَجْرٌ كَرِيمٌ ﴿18﴾
به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که‌ خێرخوازن له‌ پیاوان و له‌ ئافره‌تان، ئه‌وانه‌ی که‌ قه‌رز ده‌ده‌ن به‌خوا ماڵ و سامانیان له‌ پێناوی ڕه‌زامه‌ندیی ئه‌ودا ده‌به‌خشن، ئه‌وانه‌ چه‌ندبه‌رابه‌ر پاداشتیان ده‌درێته‌وه‌و پاداشتی پیرۆزو به‌نرخ چاوه‌ڕێیانه‌.
وَالَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ أُوْلَئِكَ هُمُ الصِّدِّيقُونَ وَالشُّهَدَاء عِندَ رَبِّهِمْ لَهُمْ أَجْرُهُمْ وَنُورُهُمْ وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُوْلَئِكَ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ ﴿19﴾
ئه‌وانه‌ی که‌ باوه‌ڕیان هێناوه‌ به‌خواو پێغه‌مبه‌ره‌کانی، ئا ئه‌وانه‌ راست و ڕاستگۆکانن، شه‌هیده‌کانیش لای په‌روه‌ردگاریان پاداشت و نوورو ڕووناکی تایبه‌تی خۆیان هه‌یه‌، به‌ڵام ئه‌وانه‌ی که‌ باوه‌ڕیان نه‌هێناوه‌و بڕوایان به‌ ئایه‌ت  و نیشانه‌و به‌ڵگه‌کانی ئێمه‌ نیه‌، ئا ئه‌وانه‌ نیشته‌جێی دۆزه‌خن.
اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَزِينَةٌ وَتَفَاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَتَكَاثُرٌ فِي الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ كَمَثَلِ غَيْثٍ أَعْجَبَ الْكُفَّارَ نَبَاتُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَكُونُ حُطَامًا وَفِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ شَدِيدٌ وَمَغْفِرَةٌ مِّنَ اللَّهِ وَرِضْوَانٌ وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُورِ ﴿20﴾
چاك بزانن که‌ ژیانی دنیا ته‌نها بریتیه‌ له‌ یاری و گه‌مه‌و ڕازاندنه‌وه‌و خۆهه‌ڵکێشان له‌ نێوانتاندا هه‌روه‌ها زۆرکردنی سامان و ماڵ و مناڵ، (جا ئه‌وانه‌ هه‌رهه‌مووی) وه‌ك بارانێکی به‌ پیت وایه‌ که‌ ببێته‌ هۆی به‌رهه‌مێکی زۆر، کشتکاره‌کان پێی سه‌رسام ببن، له‌وه‌ودوا وشک ببێ و زه‌رد هه‌ڵگه‌ڕێت، پاشان وردوخاش ببێت و بکه‌وێت، بێگومان له‌ قیامه‌تیشدا سزای زۆر سه‌خت بۆ دنیا په‌رستان ئاماده‌یه‌، (له‌ولاشه‌وه‌) لێجۆشبوون و ڕه‌زامه‌ندی له‌لایه‌ن خواوه‌ (ئیماندارانی چاکه‌خوازی لێ به‌هره‌وه‌ر ده‌کرێت)، ژیانی دنیاش (دوور له‌ خواناسیی و دینداریی) جگه‌ له‌وه‌ی که‌ بریتیه‌ له‌ ڕابواردنێکی که‌م و زۆر که‌سی پێی غه‌ڕاو ده‌ستخه‌ڕۆ ده‌بێت، شتێکی تر نیه‌.
سَابِقُوا إِلَى مَغْفِرَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا كَعَرْضِ السَّمَاء وَالْأَرْضِ أُعِدَّتْ لِلَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ ذَلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَن يَشَاءُ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ ﴿21﴾
(که‌واته‌) پێشبڕکێ بکه‌ن بۆ به‌ده‌ستهێنانی لێخۆشبوون له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگارتانه‌وه‌، وه‌ به‌ده‌ستهێنانی ئه‌و به‌هه‌شته‌ی که‌ پانییه‌که‌ی وه‌ك پانایی ئاسمان و زه‌ویه‌، ئاماده‌کراوه‌ بۆ ئه‌وانه‌ی که‌ ئیمان و باوه‌ڕیان هێناوه‌ به‌ خواو پێغه‌مبه‌ره‌کانی، ئه‌وه‌ش خۆی به‌خشنده‌یی زۆر گه‌وره‌ و ڕێزێکی تایبه‌تییه‌ له‌لایه‌ن خواوه‌ ده‌یدات به‌و که‌سانه‌ی که‌ شایسته‌ن، وه‌ هه‌ر خوا خۆی خاوه‌نی به‌خشش و به‌خشنده‌یی زۆر گه‌وره‌و بێ سنوره‌ (دیاره‌ به‌هه‌شته‌کان وه‌ك خۆر، زه‌وی، مانگ، خڕن بۆیه‌ ئاماژه‌ بۆ پاناییه‌که‌ی ده‌کات).
مَا أَصَابَ مِن مُّصِيبَةٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي أَنفُسِكُمْ إِلَّا فِي كِتَابٍ مِّن قَبْلِ أَن نَّبْرَأَهَا إِنَّ ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ ﴿22﴾
هیچ به‌ڵاو رووداوێك له‌ زه‌ویدا، بۆتان پێش نایه‌ت که‌ له‌ (لوح المحفوظ)دا تۆمارنه‌کرابێت، پێش ئه‌وه‌ی رووداوه‌که‌ پێش بێت، ئه‌و کاره‌ش بۆ خوا زۆر ئاسانه‌.
لِكَيْلَا تَأْسَوْا عَلَى مَا فَاتَكُمْ وَلَا تَفْرَحُوا بِمَا آتَاكُمْ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ ﴿23﴾
ئه‌مه‌ش بۆ ئه‌وه‌ی که‌ خه‌فه‌ت نه‌خۆن بۆ ئه‌وه‌ی که‌له‌ کیستان چووه‌، وه‌ به‌وه‌ش دڵخۆش و غه‌ڕڕا نه‌بن که‌ پێمان به‌خشیون، چونکه‌ خوا که‌سانی خۆ به‌ گه‌وره‌زان و فه‌خرفرۆشی خۆش ناوێت (ئه‌وانه‌ی به‌به‌خشینی به‌هره‌کان غه‌ڕڕا ده‌بن و خۆ باده‌ده‌ن و فیز ده‌که‌ن).
الَّذِينَ يَبْخَلُونَ وَيَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبُخْلِ وَمَن يَتَوَلَّ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ ﴿24﴾
(یاخود) ره‌زیلی ده‌که‌ن و فه‌رمان ده‌که‌ن به‌ خه‌ڵکیش که‌ ڕه‌زیل بن و ماڵ و سامان نه‌به‌خشن (بۆ به‌رژه‌وه‌ندیی گشتیان به‌ هه‌ژاران و لێقه‌وماوان)، جا ئه‌وه‌ی پشت هه‌ڵکا له‌ فه‌رمانه‌کانی خواو (ده‌ست نوقاو بێت) ئه‌وه‌ بێگومان با چاك بزانێت که‌ خوا بێ نیازه‌و سوپاسکراوه‌ (له‌سه‌ر به‌خششه‌ بێ سنوره‌کانی).
لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَن يَنصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ ﴿25﴾
بێگومان ئێمه‌ پێغه‌مبه‌ره‌کانمان ره‌وانه‌ کردووه‌ هاوڕێ له‌گه‌ڵ به‌لگه‌و نیشانه‌و (معجزة)ی جۆراوجۆردا، وه‌ کتێبه‌ ئاسمانیه‌کانیشمان هاوسان پیادا ناردوون، وه‌ ته‌رازوو پێوه‌ری شه‌رعی و دادپه‌روه‌رانه‌مان بۆ ڕوونکردونه‌ته‌وه‌ تا خه‌ڵکی به‌ عه‌داله‌ت و دادپه‌روه‌ریی ڕه‌فتار بکه‌ن، هه‌روه‌ها ئاسمانیشمان دابینکردووه‌ که‌ مادده‌یه‌کی سه‌خت و ره‌قه‌و سوودبه‌خشیشه‌ بۆ خه‌ڵکی، (تا ئه‌وه‌ی خوا ده‌یزانێ له‌ جیهانی واقعیشدا ده‌رکه‌وێت) که‌ کێ پشتگیرو لایه‌نگری خواو پێغه‌مبه‌ره‌کانیه‌تی لا کاتێکدا که‌ ئه‌و زاته‌ (په‌نهانه‌)، چونکه‌ به‌ڕاستی خوا زۆر به‌هێزو باڵاده‌سته‌.
وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا وَإِبْرَاهِيمَ وَجَعَلْنَا فِي ذُرِّيَّتِهِمَا النُّبُوَّةَ وَالْكِتَابَ فَمِنْهُم مُّهْتَدٍ وَكَثِيرٌ مِّنْهُمْ فَاسِقُونَ ﴿26﴾
بێگومان هه‌ر ئێمه‌و نوح و ئیبراهیممان ره‌وانه‌کردووه‌، له‌ نه‌وه‌کانیشیاندا پێغه‌مبه‌رایه‌تی و کتێبی ئاسمانیمان دابه‌زاندووه‌، جا له‌ (نه‌وه‌کانیاندا) که‌سانێك هه‌بوون که‌ ڕێگه‌و ڕێبازی هیدایه‌ت و خواناسیی گرتۆته‌ به‌ر، (هه‌رچه‌نده‌) زۆربه‌شیان خوانه‌ناس و لارووێر بوون.
ثُمَّ قَفَّيْنَا عَلَى آثَارِهِم بِرُسُلِنَا وَقَفَّيْنَا بِعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ وَآتَيْنَاهُ الْإِنجِيلَ وَجَعَلْنَا فِي قُلُوبِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ رَأْفَةً وَرَحْمَةً وَرَهْبَانِيَّةً ابْتَدَعُوهَا مَا كَتَبْنَاهَا عَلَيْهِمْ إِلَّا ابْتِغَاء رِضْوَانِ اللَّهِ فَمَا رَعَوْهَا حَقَّ رِعَايَتِهَا فَآتَيْنَا الَّذِينَ آمَنُوا مِنْهُمْ أَجْرَهُمْ وَكَثِيرٌ مِّنْهُمْ فَاسِقُونَ ﴿27﴾
له‌وه‌ودوا به‌شوێن پێغه‌مبه‌راندا پێغه‌مبه‌رانی ترمان ڕه‌وانه‌ کرد، وه‌ (کۆتایی زنجیره‌ی ئیسحاقی کوڕی ئیبراهیم مان هێنا) به‌ عیسای کوڕی مه‌ریه‌م، ئینجیلیشمان پێ به‌خشی، سۆزو میهره‌بانیمان له‌دڵی ئه‌واندا که‌ شوێنی که‌وتبوون  دابینکرد، (به‌ڵام ئه‌وان) ڕه‌هبانیه‌ت و (دووره‌په‌رێزییان له‌ دنیادا) کرده‌ پیشه‌یان، وه‌ نه‌بێ ئێمه‌ ئه‌و حاڵه‌ته‌مان له‌سه‌ر فه‌رز کردبن، به‌ڵکو ته‌نها به‌ده‌ستهێنانی ڕه‌زامه‌ندیی خوامان لێ دواکردوون، به‌ڵام ئه‌وان فه‌رمانه‌کانی ئێمه‌یان به‌چاکیی په‌یڕه‌و نه‌کرد، ئێمه‌ش پاداشتی ئه‌وانه‌مان دایه‌وه‌ که‌ باوه‌ڕی ڕاست و دروستیان هه‌بوو، (هه‌رچه‌نده‌) زۆربه‌یان لارووێرو خوانه‌ناس و یاخی ده‌رچوون.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَآمِنُوا بِرَسُولِهِ يُؤْتِكُمْ كِفْلَيْنِ مِن رَّحْمَتِهِ وَيَجْعَل لَّكُمْ نُورًا تَمْشُونَ بِهِ وَيَغْفِرْ لَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿28﴾
ئه‌ی ئه‌و که‌سانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه‌ له‌ خوا بترسن و پارێزکاربن، وه‌ باوه‌ڕی پته‌و بێنن به‌ پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی، تا دوو به‌رابه‌ر پاداشت و ره‌حمه‌تتان به‌سه‌ردا ببارێنێت، هه‌روه‌ها نوورو رووناکیه‌کتان پێببه‌خشێت له‌به‌ر ڕۆشناییه‌کدا چالاکی بنوێنن و ڕێبازی ژیان بگرنه‌ به‌ر، تا لێتان خۆش ببێت، چونکه‌ ئه‌و خوایه‌ لێخۆشبوو میهره‌بانه‌.
لِئَلَّا يَعْلَمَ أَهْلُ الْكِتَابِ أَلَّا يَقْدِرُونَ عَلَى شَيْءٍ مِّن فَضْلِ اللَّهِ وَأَنَّ الْفَضْلَ بِيَدِ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَن يَشَاءُ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ ﴿29﴾
جا ئیتر خاوه‌نی کتێبه‌ ئاسمانیه‌کان (له‌ گاورو جوو) یا بزانن که‌ ناتوانن چوارچێوه‌ دانێن بۆ به‌خشنده‌یی و ڕه‌حمه‌ت و میهره‌بانی خوا، (وه‌ خۆیان به‌ هه‌ڵبژارده‌ی خوا بزانن) چونکه‌ به‌خشش و ڕه‌حمه‌ت ته‌نها به‌ده‌ستی خوایه‌و هه‌ر ئه‌و ده‌یبه‌خشێت به‌وانه‌ی که‌ شایسته‌ن، بێگومان ئه‌و خوایه‌ خاوه‌نی به‌خشش و ڕێزو میهره‌بانیه‌کی گه‌وره‌و بێ سنوره‌.
 
 
 
   زیاتر ...