ته‌فسیری قورئان
  ٨٣: سورة المطففين

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به‌ناوی خوای به‌خشنده‌ی میهره‌بان
وَيْلٌ لِّلْمُطَفِّفِينَ ﴿1﴾
هاوارو ئاهو ناڵه‌ بۆ ته‌رازوو بازه‌کان، بۆ ئه‌وانه‌ی له‌ کێشان و پێواندا له‌ کڕین  و فرۆشتندا ته‌رازوبازیی و فێڵ ده‌که‌ن.
الَّذِينَ إِذَا اكْتَالُواْ عَلَى النَّاسِ يَسْتَوْفُونَ ﴿2﴾
ئه‌وانه‌ی کاتێك شت له‌ خه‌ڵکی ده‌کڕن به‌ ته‌واویی وه‌ به‌ زیاده‌وه‌ لێیان وه‌رده‌گرن.
وَإِذَا كَالُوهُمْ أَو وَّزَنُوهُمْ يُخْسِرُونَ ﴿3﴾
به‌ڵام کاتێك که‌ شتیان پێ ده‌فرۆشن، یا ده‌کێشن، یا ده‌پێون لێی ده‌دزنه‌وه‌و که‌میان ده‌ده‌نێ و فێڵیان لێ ده‌که‌ن.
أَلَا يَظُنُّ أُولَئِكَ أَنَّهُم مَّبْعُوثُونَ ﴿4﴾
باشه‌ ئه‌وانه‌ گومان نابه‌ن و بڕوایان نیه‌ که‌ زیندوو ده‌کرێنه‌وه‌ (تا سه‌رئه‌نجامی خیانه‌ت و فێڵیان وه‌رگرن).
لِيَوْمٍ عَظِيمٍ ﴿5﴾
له‌ ڕۆژێکی زۆر سامناك و ترسناکدا.
يَوْمَ يَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ ﴿6﴾
ئه‌و ڕۆژه‌ی که‌ هه‌موو خه‌ڵکی به‌ پێوه‌ ده‌وه‌ستن له‌ به‌رده‌می په‌روه‌دگاری جیهانه‌کاندا.
كَلَّا إِنَّ كِتَابَ الفُجَّارِ لَفِي سِجِّينٍ ﴿7﴾
نه‌خێر، (ئه‌و ڕۆژه‌ هه‌رگیز خوانه‌ناسان سه‌رفراز نین)، به‌ڵكو نامه‌ی کرده‌وه‌ی تاوانباران له‌ (سجین)دایه‌.
وَمَا أَدْرَاكَ مَا سِجِّينٌ ﴿8﴾
جا تۆ چووزانی (سجین) چییه‌؟
كِتَابٌ مَّرْقُومٌ ﴿9﴾
نامه‌یه‌کی (دیاری و ئاشکرایه‌ هه‌ر به‌ ڕواڵه‌تیدا دیاره‌ که‌ خێری تیا نیه‌)، مۆر کراوو لۆك کراویشه‌.
وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِّلْمُكَذِّبِينَ ﴿10﴾
هاوارو ئاهو ناڵه‌ له‌و ڕۆژه‌دا بۆ ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕیان نیه‌و، به‌رنامه‌ی خوا درۆ ده‌خه‌نه‌وه‌.
الَّذِينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ ﴿11﴾
ئه‌وانه‌ی که‌ باوه‌ڕیان به‌ زیندوو بونه‌وه‌ نیه‌و هه‌میشه‌ به‌ درۆی ده‌زانن.
وَمَا يُكَذِّبُ بِهِ إِلَّا كُلُّ مُعْتَدٍ أَثِيمٍ ﴿12﴾
که‌سیش به‌رپابوونی ئه‌و ڕۆژه‌ به‌ درۆ ناخاته‌وه‌، مه‌گه‌ر گوناهکارو سته‌مکاران.
إِذَا تُتْلَى عَلَيْهِ آيَاتُنَا قَالَ أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ ﴿13﴾
ئه‌و جۆره‌ که‌سانه‌ی کاتێك ئایه‌ته‌کانی ئێمه‌یان به‌سه‌ردا ده‌خوێنرێته‌وه‌، ده‌ڵێن: ئه‌مه‌ داستانی پێشوه‌کانه‌و (به‌سه‌رچووه‌)..!!
كَلَّا بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِم مَّا كَانُوا يَكْسِبُونَ ﴿14﴾
نه‌خێر، (ئه‌و نه‌فامانه‌ تێناگه‌ن و داناچڵه‌کێن) به‌ڵکو دڵیان ژه‌نگی ‌هێناوه‌و چڵکی گوناه دایپۆشیوه‌ له‌ سه‌رئه‌نجامی کارو کرده‌وه‌ی ناپه‌سه‌ندیان.
كَلَّا إِنَّهُمْ عَن رَّبِّهِمْ يَوْمَئِذٍ لَّمَحْجُوبُونَ ﴿15﴾
نه‌خێر، ئه‌وانه‌ ئه‌و ڕۆژه‌ به‌ربه‌ست هه‌یه‌ له‌ نێوان ئه‌وان و په‌روه‌ردگاریاندا و ئه‌و زاته‌ نابینن.
ثُمَّ إِنَّهُمْ لَصَالُوا الْجَحِيمِ ﴿16﴾
له‌وه‌ودوا ده‌خرێنه‌ ناو ئاگری دۆزه‌خه‌وه‌.
ثُمَّ يُقَالُ هَذَا الَّذِي كُنتُم بِهِ تُكَذِّبُونَ ﴿17﴾
پاشان پێیان ده‌وترێت: ئا ئه‌مه‌ ئه‌و شوێنه‌یه‌ که‌ برواتان پێی نه‌بوو به‌ڕاستتان نه‌ده‌زانی.
كَلَّا إِنَّ كِتَابَ الْأَبْرَارِ لَفِي عِلِّيِّينَ ﴿18﴾
نه‌خێر (ده‌سته‌ی سه‌رفه‌رازان دوورن له‌و ته‌نگانه‌یه‌) به‌ڵکو نامه‌ی کرده‌وه‌کانیان، دۆسیه‌ی ڕه‌فتاریان وا له‌ شوێنه‌ به‌رزو بڵنده‌کاندا.
وَمَا أَدْرَاكَ مَا عِلِّيُّونَ ﴿19﴾
جا تۆ چووزانی (علیون) چیه‌و چۆنه‌؟
كِتَابٌ مَّرْقُومٌ ﴿20﴾
نامه‌یه‌که‌ی (دیارو ئاشکرایه‌، هه‌ر به‌ ڕواڵه‌تیدا دیاره‌ که‌ خاوه‌نی سه‌رفه‌رازو به‌خته‌وه‌ره‌) مۆرکرابوو لۆك کراویشه‌.
يَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ ﴿21﴾
(ئه‌و نامه‌یه‌) فریشته‌ به‌ڕیزه‌کان ده‌یکه‌نه‌وه‌و (به‌سه‌رسامیی و  خۆشیه‌وه‌ سه‌رنجی چاکه‌و خواپه‌رستی چاکان ده‌ده‌ن و) شایه‌تی له‌سه‌ر ده‌ده‌ن.
إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ ﴿22﴾
به‌ ڕاستی چاکان، خواناسان له‌ناو نازو نیعمه‌تدا ژیانی خۆشیی و شادی ده‌به‌نه‌ سه‌ر.
عَلَى الْأَرَائِكِ يَنظُرُونَ ﴿23﴾
له‌سه‌ر کورسی و قه‌نه‌فه‌ ڕازاوه‌کان ته‌ماشای ده‌وروبه‌ری خۆیان ده‌که‌ن (سه‌رنجی دیمه‌نی جوان و باخات و  باخچه‌و گوڵ و گوڵزارو تاڤگه‌و ڕووبارو نازو نیعمه‌ته‌ نه‌بڕاوه‌و بێ شوماره‌کان ده‌ده‌ن).
تَعْرِفُ فِي وُجُوهِهِمْ نَضْرَةَ النَّعِيمِ ﴿24﴾
هه‌ر له‌ ڕوخساریاندا ناسکپه‌روه‌ری دیارو ئاشکرایه‌.
يُسْقَوْنَ مِن رَّحِيقٍ مَّخْتُومٍ ﴿25﴾
شه‌رابێکیان پێشکه‌ش ده‌کرێت، که‌ تایبه‌تی و سه‌رمۆره‌.
 
خِتَامُهُ مِسْكٌ وَفِي ذَلِكَ فَلْيَتَنَافَسِ الْمُتَنَافِسُونَ ﴿26﴾
که‌ نۆشکرا بۆنی میسك ئه‌و ناوه‌ پڕ ده‌کات، (پێچه‌وانه‌ی شه‌رابی دنیایه‌ که‌ بخۆرو ده‌وروبه‌ریش بۆگه‌ن ده‌کات)، جا بۆ به‌ده‌ست هێنانی ئه‌و شه‌رابه‌ و ئه‌و هه‌موو نازو نیعمه‌تانه‌ ئه‌وانه‌ی پێشبڕکێ ده‌که‌ن و کێبه‌رکێ ده‌که‌ن با بیکه‌ن و هه‌وڵ بده‌ن.
 
وَمِزَاجُهُ مِن تَسْنِيمٍ ﴿27﴾
هه‌روه‌ها ئه‌و شه‌رابه‌ (تسنیم)ی تێکه‌ڵکراوه‌ (که‌ ئه‌ویش ماده‌یه‌کی بۆنخۆش و تامخۆشه‌).
 
عَيْنًا يَشْرَبُ بِهَا الْمُقَرَّبُونَ ﴿28﴾
ئه‌و سه‌رچاوه‌یه‌ خۆشه‌ویستان  و نزیکان لێی ده‌خۆنه‌وه‌.
 
إِنَّ الَّذِينَ أَجْرَمُوا كَانُواْ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا يَضْحَكُونَ ﴿29﴾
(جا کاتی خۆی له‌ دنیادا)، ئه‌وانه‌ی که‌ تاوانبار بوون گاڵته‌یان به‌ ئیمانداران ده‌هات و پێیان پێ ده‌که‌نین.
وَإِذَا مَرُّواْ بِهِمْ يَتَغَامَزُونَ ﴿30﴾
کاتێك که‌ به‌لایاندا تێپه‌ڕبوونایه‌ چپه‌چپ و سرته‌ سرتیان ده‌کردو لاقرتێیان ئه‌نجام ده‌دا.
وَإِذَا انقَلَبُواْ إِلَى أَهْلِهِمُ انقَلَبُواْ فَكِهِينَ ﴿31﴾
کاتێك که‌ ده‌گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ ماڵه‌وه‌، به‌ ده‌م پێکه‌نین و گاڵته‌وه‌ ده‌گه‌ڕانه‌وه‌ (هه‌ر باسیان ده‌کردن).
 
وَإِذَا رَأَوْهُمْ قَالُوا إِنَّ هَؤُلَاء لَضَالُّونَ ﴿32﴾
کاتێك که‌ ئیماندارانیان ده‌بینی، ده‌یانوت: به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ سه‌رلێشێواون، ئه‌وانه‌ دوای کڵاوی بابردوو که‌وتون؟!
وَمَا أُرْسِلُوا عَلَيْهِمْ حَافِظِينَ ﴿33﴾
به‌مه‌رجێك (ئه‌و خوانه‌ناسانه‌) ڕه‌وانه‌ نه‌کراون تا چاودێربن به‌سه‌ر ئیماندارانه‌وه‌.
فَالْيَوْمَ الَّذِينَ آمَنُواْ مِنَ الْكُفَّارِ يَضْحَكُونَ ﴿34﴾
(ئه‌مڕۆ ئیتر نۆره‌ی ئیماندارانه‌) ئه‌مڕۆ ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕداربوون به‌ کافران پێده‌که‌نن.
عَلَى الْأَرَائِكِ يَنظُرُونَ ﴿35﴾
له‌سه‌ر کورسی و قه‌نه‌فه‌ (ڕازاوه‌کان) ته‌ماشا ده‌که‌ن (دۆزه‌خیه‌کان ده‌بینن له‌سه‌ر شاشه‌ی تایبه‌تی وه‌ پێیان ده‌ڵێن:)
هَلْ ثُوِّبَ الْكُفَّارُ مَا كَانُوا يَفْعَلُونَ ﴿36﴾
باشه‌ ئایا کافران پاداشتی کارو کرده‌وه‌ی خۆیانیان وه‌رگرت؟! (که‌ جگه‌ له‌ ڕیسوا بوون و خه‌جاڵه‌تی شتێکی تر نیه‌).
 
   زیاتر ...