Bzavpress ||

زەنگێک بۆ بێداربوونەوە لە غەفڵەت
تـــــــەرزە فائق

مەملەکەتی شەیتان, کتێبێ سێیەم, زنجیرەی ٧٣
ماکوان کەریم

مەلەکەتی شەیتان، کتێبی سێییەم، زنجیرەی ٦٩
ماکوان کەریم

نوسه‌ران

نه‌ورۆز جه‌ژنی كام نه‌ته‌وه‌یه‌ ؟

عبدالرحمن عثمان عبدالعزيز

مانگی سێی زاینی هه‌رساڵێك پڕه‌له‌بیره‌وه‌ری تاڵ وشیرین بۆگه‌لی كوردودانیشتوانی كوردستان ,كه‌هاوكاته‌ له‌گه‌ڵ سه‌ره‌تای به‌هاروڕازانه‌وه‌ی دیمه‌نی جوانی كوردستان وده‌ستپێكردنی وه‌رزی گه‌شت وسه‌یران , له‌پاش ڕاپه‌ڕین وهه‌ڵبژاردنی یه‌كه‌مین په‌رله‌مان وده‌ستبه‌كاربونی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان ئه‌م یادوبیره‌وه‌رییانه‌ش له‌كه‌ش وهه‌وای ئازاد دا په‌ره‌یان پێدرا به‌تایبه‌تی پاش ئه‌وه‌ی باری ژیان وگوزه‌رانی خه‌ڵك باشتربو به‌بێ ئه‌وه‌ی هه‌وڵێك هه‌بێت بۆڕێكخستنی ڕۆژانی پشوی فه‌رمی وجه‌ژن وڕۆژی نه‌ته‌وه‌یی وبۆنه‌ویاده‌كان به‌وشێوه‌یه‌ی كه‌له‌به‌رژه‌وه‌ندی گه‌لێكی به‌ره‌وسه‌ربه‌خۆیی چوندابێت .
یه‌كێك له‌وڕۆژانه‌كه‌هه‌رله‌كۆنه‌وه‌وله‌سه‌رده‌می ڕژێمه‌جیاجیاكانه‌وه‌ ئاگری بۆتاوده‌دراوه‌وهه‌ڵپه‌ڕكێی بۆكراوه‌ نه‌ورۆزه‌ كه‌جگه‌له‌وڵاتی سه‌رهه‌ڵدان كه‌ئێرانه‌له‌چه‌ندوڵاتێكی تری ده‌وروبه‌ریشی ئاهه‌نگ ده‌گێڕن كه‌په‌یوه‌ندی نزیكی وهاوسێیه‌تی نه‌ته‌وه‌یی ومێژوییان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆسه‌رده‌می ده‌سه‌ڵاتی ئیمپراتۆریه‌تی فارسی به‌سه‌رئه‌وناوچه‌یانه‌وه‌, دیاره‌كوردیش كه‌سه‌رزه‌مینه‌كه‌ی یه‌كێك بوه‌ له‌وگه‌لانه‌ی هه‌میشه‌چین وتوێژێك ئه‌م ڕۆژه‌یان یادكردوه‌ته‌وه‌به‌شانۆگه‌ری كاوه‌ی ئاسنگه‌ریشه‌وه‌وله‌ڕۆژهه‌ڵاتیشدابه‌ ڕێژه‌یه‌كی زیاتروگۆرانیبێژی به‌ناوبانگی كوردیش حه‌سه‌ن زیره‌ك زیاترجۆش وخرۆشی پێده‌دا به‌پیاهه‌ڵدانی شای ئێرانیشه‌وه‌ كه‌ئێستا له‌به‌رعه‌یبه‌ ئه‌ودێڕه‌سانسۆرده‌كرێت.
جگه‌له‌ئێران چه‌ندجێگایه‌كی تریش خۆیان به‌خاوه‌نی نه‌ورۆزده‌زانن وله‌م باره‌وه‌ ڕای جیاواز هه‌یه‌ كه‌هه‌ندێكیان بۆفیرعه‌ونه‌كانی ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌ وهه‌ندێك بۆسۆمه‌ری وئاشوری وسه‌رچاوه‌ئێرانیه‌كانیش به‌تایبه‌تی ته‌به‌ری وفیرده‌وسی بۆمێژوی ئێرانی باستانی ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌وبۆئه‌م مه‌به‌سته‌كتێبی (تاریخ ایران)قبل از اسلام له‌نوسینی حسن پیرنیا وكتێبی ایران درزمان ساسانیان به‌تێروته‌سه‌لی باسی لێوه‌ده‌كه‌ن وهه‌موسه‌رچاوه‌ئێرانیه‌كان له‌سه‌رئه‌وه‌كۆكن كه‌ نه‌ورۆزجه‌ژنی شاكانی ئێران بوه‌وكۆرشی یه‌كه‌م له‌ (538 پ . ز) له‌ته‌ختی جه‌مشید ئه‌وجه‌ژنه‌ی گرتوه‌كه‌ده‌بێته‌ یه‌كه‌م ڕۆژی مانگی فه‌روه‌ردین به‌ساڵی خۆرتاوی ئه‌وه‌ش به‌دوجارڕۆژی یه‌كه‌م تاشه‌شه‌م بۆجه‌ژنی كشتی وپاش ئه‌وه‌یش ڕۆژی شه‌شه‌م بۆخۆنواندنی شاهنشایی .
ئه‌گه‌ربه‌وردی سه‌رنجی سه‌رچاوه‌ مێژوییه‌كان بده‌یت بۆن ڕون ده‌بێته‌وه‌ كه‌ئه‌وده‌سه‌ڵاتانه‌ی دوربوون له‌ په‌ڕاوه‌ه‌ئاسمانیه‌كانی وه‌ك ته‌ورات وئینجیل وتێكڕای په‌ڕاوه‌كان ئه‌وا بۆخۆیان جه‌ژن وساڵڕۆژویاده‌كان وته‌نانه‌ت ئایینیشیان بۆخۆیان دروست كردوه‌وبه‌پێی سه‌رده‌م وبه‌رژه‌وه‌ندی ده‌سڵاته‌كانیش گۆڕانكارییان تێدا كردوه‌وپه‌ره‌یان پێ داوه‌وزۆرجاریش چاوه‌لێگه‌رییان هه‌بوه‌ بۆبۆنه‌وجه‌ژنی خواپه‌رستانی ئایینه‌ئاسمانییه‌كان كه‌په‌یوه‌ست بون به‌ په‌یامی خوداوڕێنمایی پێغه‌مبه‌ره‌كان كه‌خاوه‌ن یاساورێساوڕۆژی دیاریكراوی خۆیان بوون .
لێره‌دا ئه‌وه‌ی گرنگه‌ ئاماژه‌ی پێ بده‌ین ئه‌وه‌یه‌ كه‌ئه‌گه‌ربڕیاربێت ماده‌كان بنه‌ڕه‌تی كوردبن ئه‌وا به‌پێی گشت سه‌رچاوه‌كان فارسه‌كان ئه‌وده‌سه‌ڵاته‌یان له‌ناوبردوه‌وئیتر له‌وكاته‌وه‌تاكوفه‌تحی ئیسلامی نه‌ك هه‌ركوردبه‌ڵكوهیچ نه‌ته‌وه‌یه‌كی تری ژێرچه‌پۆكی ئیمپراتۆریه‌تی فارسی ناووبون وهێمایه‌كی نه‌بوه‌ وله‌هیچ سه‌رچاوه‌یه‌كی مێژوییدا له‌وده‌سه‌ڵاته‌ی فارسه‌كان جگه‌له‌خۆیان وده‌سه‌ڵاتیان ناوی كه‌سی ترنه‌بوه‌وبه‌هه‌مولایه‌كه‌وه‌ شارستانیه‌تی فارسییان به‌زۆربونیات ناوه‌ جا ئه‌گه‌ر هه‌ركه‌سێك پێچه‌وانه‌ی ئه‌م ڕاستیه‌ ده‌زانێت با پێمان بڵێت , مه‌به‌سته‌كه‌لێره‌دایه‌ كه‌ئایا ده‌سه‌ڵاتێكی ئاوه‌ها به‌هێزوفراوان چۆن ڕۆژی نه‌ته‌وه‌یی وجه‌ژنی نه‌ته‌وه‌یه‌كی ژێرده‌ستی خۆی ده‌كات به‌ڕۆژی نه‌ته‌وه‌یی خۆی وگه‌وره‌ترین ڕۆژی نیشتیمانی كه‌ده‌سه‌ڵاتی شاهنشاهی تێدا نومایش بكرێت ؟ ! .
ئه‌مه‌ گومان نیه‌ به‌ڵكوڕاستیه‌كی مێژوییه‌وزۆربه‌كورتی وساده‌ ئه‌وپرسیاره‌ لێره‌دا جێگیره‌وئیترئه‌گه‌ر جاران بابه‌ت به‌سه‌رماندافه‌رزده‌كرا یان له‌له‌ناچاریدا شوێن كه‌وته‌ده‌بوین ئێسته‌ بارودۆخه‌كه‌ جیاوازه‌وكوردستان به‌ئابورییه‌كی یه‌ده‌كی به‌هێزه‌وه‌به‌ره‌وسه‌ربه‌خۆیی هه‌نگاوده‌نێت ئایا ڕه‌وایه‌ كورد خاوه‌ن مێژویه‌كی پوخته‌كرراوی متمانه‌دارنه‌بێت كه‌ببێته‌سه‌رچاوه‌بۆخۆی وئه‌وانه‌ی مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ ده‌كه‌ن ؟ كوردستان هه‌رله‌مانگی (3) دا خاوه‌ن ئه‌و ڕاپه‌ڕینه‌ مێژوییه‌یه‌ كه‌ژیان وحاڵ وجوگرافیای به‌ته‌واوی گۆڕی ونه‌ئه‌فسانه‌یه‌ونه‌شانۆگه‌ری كه‌كاراكته‌روهه‌ڵسوڕێنه‌رانی دیارین وئاشكرا كه‌ی ڕه‌وایه‌ ئێسته‌ش به‌دوی ئه‌فسانه‌ی كاوه‌وزوحاكه‌وه‌بین ؟ كه‌بۆچونی تازه‌وایه‌ به‌پێچه‌وانه‌وه‌یه‌وكاوه‌فارس بوه‌ . ئاخر باشترنیه‌ كوردستان زیاتربایه‌خ به‌ڕاپه‌ڕین بدات كه‌هه‌مودونیا له‌سه‌رئه‌وه‌كۆكه‌ كه‌كورد خاوه‌نیه‌تی وبه‌س , یان له‌م بێ بایه‌خ دانیه‌ی ده‌زگابه‌رپرسه‌كان توێژه‌چالاكه‌كان ناچارببن په‌ناببه‌ن بۆكلتوری خزم ودراوسێكان وبۆشاییه‌كانی پێ پڕبكه‌نه‌وه‌ ؟ ئه‌وه‌ته‌ بینیمان (شب یلدا ) یشیان لێره‌ زیندوكرده‌وه‌وچه‌ند یادێكی تریش كه‌له‌م پێیه‌بڕوات هه‌رێمه‌كه‌مان ده‌بێته‌ ئوستانێك .
له‌به‌رئه‌مانه‌وله‌پێناوی به‌رژه‌وه‌ندی باڵای كوردستان پێویسته‌ ده‌زگابه‌رپرسه‌كانی كوردستان به‌تایبه‌تی وه‌زاره‌تی ڕۆشنبیری ئه‌ركی سه‌رپه‌رشتی پرۆژه‌ی نوسینه‌وه‌ی مێژوی كوردوكوردستان بگرێته‌ ئه‌ستۆی به‌هاوكاری مێژونوسه‌كانی كوردستان ومامۆستایانی پسپۆڕی مێژوله‌زانكۆكانی كوردستان وده‌ره‌وه‌ وله‌سه‌ربنه‌مای به‌رهه‌می مێژونوسانی كورد وئه‌ونوسینه‌وه‌یه‌ پاڵفته‌ بكرێت وله‌ڕێگای وه‌زاره‌ته‌وه‌ بنێردرێت بۆپه‌رله‌مانی كوردستان وپاشان ڕێكاره‌یاساییه‌كان بگرێته‌به‌رتاكوده‌بێته‌ مێژوی باوه‌ڕپێكراوی كوردوكوردستان وكوردستان بۆخۆی كاری پێ بكات وده‌روه‌ش مامه‌ڵه‌ی مێژویی له‌گه‌ڵ بكات , به‌دڵنییایه‌وه‌ ئه‌گه‌ربه‌قه‌ده‌ربابه‌تی (خه‌ته‌نه‌كردن ) بایه‌خ به‌م بابه‌ته‌ گرنگه‌ بدرایه‌ ئه‌وا ئێسته‌ ئه‌وپرۆژه‌یه‌ته‌واوبوبوله‌زانكۆكانیشدا ئه‌م به‌رهه‌مه‌ خۆییه‌ ده‌خوێندرا ونه‌ته‌وه‌كانیش له‌م ڕوانگه‌یه‌وه‌ خوێندنه‌وه‌یان بۆكوردوكوردستان ده‌كرد .

به‌روار: 23/03/2015

بینین: 1436