ته‌فسیری قورئان
  ٨٤: سورة الإنشقاق

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به‌ناوی خوای به‌خشنده‌ی میهره‌بان
إِذَا السَّمَاء انشَقَّتْ ﴿1﴾
کاتێک که‌ ئاسمان له‌ت و په‌ت ده‌بێت.
وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ ﴿2﴾
وه‌ گوێ ڕایه‌ڵی فه‌رمانی په‌روه‌ردگاری ده‌بێت حه‌ق وایه‌و پێویسته‌ له‌سه‌ری ئاوا فه‌رمانبه‌ردار بێت.
وَإِذَا الْأَرْضُ مُدَّتْ ﴿3﴾
کاتێك که‌ زه‌ویش پان و به‌رین ده‌بێته‌وه‌ (تا جێگه‌ی هه‌مووانی له‌سه‌ر بێته‌وه‌، که‌ ئه‌مه‌ ئاماژه‌یه‌، بۆ ته‌خت بوونی).
وَأَلْقَتْ مَا فِيهَا وَتَخَلَّتْ ﴿4﴾
هه‌رچی له‌ناویدا هه‌یه‌ فڕێی ده‌داته‌ سه‌ر ڕووکاری خۆی و خاڵیی ده‌کات.
وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ ﴿5﴾
سه‌رنجی ئایه‌تی دوو بده‌.
يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ ﴿6﴾
ئه‌ی ئینسان به‌ڕاستی تۆ خۆت زۆر ماندوو ده‌که‌یت، زۆر ڕه‌نج و زه‌حمه‌ت ده‌کێشیت، سه‌رئه‌نجامیش ده‌بێت بگه‌ڕێیته‌وه‌ بۆ لای په‌روه‌ردگارت (تا پاداشتی ڕه‌نج و هه‌وڵه‌که‌ت وه‌ربگریت).
فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ ﴿7﴾
جا ئه‌وه‌ی دۆسیه‌ی کرده‌وه‌کانی درایه‌ ده‌ستی ڕاستی.
فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَابًا يَسِيرًا ﴿8﴾
ئه‌وه‌ لێپرسینه‌وه‌یه‌کی زۆر ئاسانی له‌گه‌ڵدا ده‌کرێت.
وَيَنقَلِبُ إِلَى أَهْلِهِ مَسْرُورًا ﴿9﴾
به‌ دڵێ خۆش و ڕووی خۆشه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ناو که‌س و کاری چاك و خواناسی، بۆ ناو ئیمانداران (سه‌ره‌ڕای حۆری و غیلمان و ولدان، خۆ ئه‌گه‌ر نه‌یبوو ئه‌وه‌ هاوسه‌رانی له‌ حۆری و هاوده‌مه‌کانی له‌ (غیلامان و ولدان) پێشوازی لێ ده‌که‌ن).
وَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ وَرَاء ظَهْرِهِ ﴿10﴾
به‌ڵام ئه‌وه‌ی دۆسیه‌ی کرده‌وه‌کانی له‌ پشتیه‌وه‌ درایه‌ ده‌ستی.
فَسَوْفَ يَدْعُو ثُبُورًا ﴿11﴾
هاوارو دادی لێ به‌رز ده‌بێته‌وه‌و ده‌ڵێت: خوایه‌ مه‌رگ، خوایه‌ بمکوژه‌، خوایه‌ له‌ ناوم به‌ره‌.
وَيَصْلَى سَعِيرًا ﴿12﴾
(چونکه‌ ده‌زانێت) ده‌خرێته‌ ناو دۆزه‌خ.
إِنَّهُ كَانَ فِي أَهْلِهِ مَسْرُورًا ﴿13﴾
ئه‌و جۆره‌ که‌سه‌ کاتی خۆی له‌ناو ماڵ و خێزانیدا (به‌ که‌یف و ئاهه‌نگی ناشه‌رعی، به‌ به‌رپا کردنی سفره‌و خوانی حه‌رام دڵی خۆش بوو (مه‌به‌ستی ڕابواردنی حه‌رام بوو).
إِنَّهُ ظَنَّ أَن لَّن يَحُورَ ﴿14﴾
ڕوای وابوو که‌ زیندوو بونه‌وه‌و لێپرسینه‌وه‌و گه‌ڕانه‌وه‌ نیه‌.
بَلَى إِنَّ رَبَّهُ كَانَ بِهِ بَصِيرًا ﴿15﴾
(که‌چی به‌ گومانی ئه‌و نه‌بوو) ئاخر، په‌روه‌ردگاری چاك ئاگاداری کارو کرده‌وه‌کانی بوو، وه‌ ده‌یبینی چی ده‌کات.
فَلَا أُقْسِمُ بِالشَّفَقِ ﴿16﴾
سوێندم (به‌و کاته‌ی دوای خۆر ئاوابوون) ئاسۆ سور هه‌ڵده‌گه‌ڕێت.
وَاللَّيْلِ وَمَا وَسَقَ ﴿17﴾
وه‌ به‌ شه‌وو ئه‌وه‌ی که‌ کۆی ده‌کاته‌وه‌ (شه‌وگار له‌ ماڵی خۆیداو، گیانداران له‌ شوێنی خۆیان و باڵنده‌کان له‌ هێلانه‌کانیاندا کۆده‌کاته‌وه‌).
وَالْقَمَرِ إِذَا اتَّسَقَ ﴿18﴾
وه‌ به‌ مانگی چوارده‌ کاتێك که‌ تێرو ته‌واو و گه‌وره‌ و دره‌خشانه‌.
لَتَرْكَبُنَّ طَبَقًا عَن طَبَقٍ ﴿19﴾
ئێوه‌ گۆڕانکاری و حاڵاتی زۆرتان به‌ سه‌ردێت (بۆ نمونه‌: له‌ مناڵی، بۆ لاوی، بۆ پیری، بۆ مه‌رگ، بۆ به‌رزه‌خ، بۆ قیامه‌ت، وه‌ له‌وه‌ودواش بۆ به‌هه‌شت یان دۆزه‌خ)، یاخود له‌ ساغی، بۆ نه‌خۆشی یا به‌ پێچه‌وانه‌وه‌.. له‌ هه‌ژاریی، بۆ ده‌وڵه‌مه‌ندیی یا پێچه‌وانه‌وه‌، له‌ قیامه‌تیشدا له‌ به‌هه‌شتدا ئیمانداران به‌رده‌وام به‌ره‌و ته‌واوتر چاکتر ده‌برێن).
فَمَا لَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ ﴿20﴾
باشه‌، ئه‌وه‌ چییانه‌و بۆچی ئیمان ناهێنن؟
وَإِذَا قُرِئَ عَلَيْهِمُ الْقُرْآنُ لَا يَسْجُدُونَ ﴿21﴾
کاتێك که‌ قورئانیش به‌ سه‌ریاندا ده‌خوێنرێته‌وه‌، سوژده‌ نابه‌ن و ملکه‌چ نابن؟
بَلِ الَّذِينَ كَفَرُواْ يُكَذِّبُونَ ﴿22﴾
دیاره‌ که‌ بێ باوه‌ڕان به‌رده‌وام ڕاستیه‌کان به‌درۆ ده‌خه‌نه‌وه‌، به‌ڵکو باوه‌ڕی پێناکه‌ن.
وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا يُوعُونَ ﴿23﴾
خوایش چاك ئاگاو زانایه‌ به‌وه‌ی که‌ له‌ دڵ و ده‌روونیاندا شاردوویانه‌ته‌وه‌ (له‌ بوغزو کینه‌و پیلان دژی ئیسلام و موسوڵمانان).
فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ ﴿24﴾
(که‌واته‌)، مژده‌ی ئازارو سزایه‌کی به‌ ئێشیان پێ بده‌!!
إِلَّا الَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ ﴿25﴾
به‌ڵام ئه‌وانه‌ی که‌ ئیمان و باوه‌ڕیان هێناوه‌و کارو کرده‌وه‌ی چاکیان ئه‌نجامداوه‌، پاداشتی نه‌بڕاوه‌ بێ منه‌ت چاوه‌ڕێیانه‌.
 
   زیاتر ...