ته‌فسیری قورئان
  ٧١: سورة نوح
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به‌ناوی خوای به‌خشنده‌ی میهره‌بان
إِنَّا أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَى قَوْمِهِ أَنْ أَنذِرْ قَوْمَكَ مِن قَبْلِ أَن يَأْتِيَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿1﴾
ئێمه‌ (نوح)مان ره‌وانه‌ کرد بۆ سه‌ر قه‌ومه‌که‌ی و (فه‌رمانمان پێدا) که‌ قه‌ومه‌که‌ت بێدار بکه‌ره‌وه‌ پێش ئه‌وه‌ی سزایه‌کی به‌ ئێش یه‌خه‌یان پێ بگرێت.
قَالَ يَا قَوْمِ إِنِّي لَكُمْ نَذِيرٌ مُّبِينٌ ﴿2﴾
ئه‌ویش وتی: ئه‌ی قه‌وم و هۆزو گه‌لم من بێدار که‌ره‌وه‌یه‌کی ئاشکرام بۆتان.
أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاتَّقُوهُ وَأَطِيعُونِ ﴿3﴾
(داواتان لێده‌که‌م)که‌: هه‌ر خوا بپه‌رستن و له‌ خه‌شم و قینی، خۆتان بپارێزن و فه‌رمانبه‌رداری منیش بن.
يَغْفِرْ لَكُم مِّن ذُنُوبِكُمْ وَيُؤَخِّرْكُمْ إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى إِنَّ أَجَلَ اللَّهِ إِذَا جَاء لَا يُؤَخَّرُ لَوْ كُنتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿4﴾
(ئه‌و کاته‌ خوا) له‌ گوناهه‌کانتان خۆش ده‌بێت، وه‌ ده‌تانهێڵێته‌وه‌ بۆ کاتێکی دیاری کراو، بێگومان ئه‌وکاته‌ی خوا دیاری کردووه‌ هات، به‌ هیچ شێوه‌یه‌ك دواناکه‌وێت ئه‌گه‌ر بزانن و (تێبگه‌ن).
قَالَ رَبِّ إِنِّي دَعَوْتُ قَوْمِي لَيْلًا وَنَهَارًا ﴿5﴾
(دوای سه‌ده‌ها ساڵ بانگه‌واز سکاڵای کردو) وتی: په‌روه‌ردگارا من به‌ شه‌وو به‌ڕۆژ بانگی گه‌له‌که‌مم کرد (بۆ یه‌کخواناسی و پارێزکاری).
فَلَمْ يَزِدْهُمْ دُعَائِي إِلَّا فِرَارًا ﴿6﴾
که‌چی بانگه‌وازی من (سوودی نه‌بوو) هه‌تا ده‌هات زیاتر لێم دوورده‌که‌وتنه‌وه‌و ته‌ره‌ ده‌بوون.
وَإِنِّي كُلَّمَا دَعَوْتُهُمْ لِتَغْفِرَ لَهُمْ جَعَلُوا أَصَابِعَهُمْ فِي آذَانِهِمْ وَاسْتَغْشَوْا ثِيَابَهُمْ وَأَصَرُّوا وَاسْتَكْبَرُوا اسْتِكْبَارًا ﴿7﴾
هه‌رکاتێك بانگم ده‌کردن تا لێیان خۆش ببیت، په‌نجه‌یان ده‌خسته‌ گوێچکه‌یانه‌وه‌ (تا نه‌یبیسن)، جله‌کانیان به‌سه‌ر خۆیانادا ده‌دا (تا نه‌م بینن)، زۆر گه‌رم بوون (له‌سه‌ر بێدینی) به‌ ته‌واوی خۆیان به‌ زل ده‌زانی و فیزیان ده‌کرد.
ثُمَّ إِنِّي دَعَوْتُهُمْ جِهَارًا ﴿8﴾
پاشان من به‌ ئاشکرا بانگم کردن و (وتارم بۆ دان).
ثُمَّ إِنِّي أَعْلَنتُ لَهُمْ وَأَسْرَرْتُ لَهُمْ إِسْرَارًا ﴿9﴾
ئینجا من به‌ڕوونی و بێ په‌رده‌ (هه‌موو شتم بۆ باس کردن، هه‌ندێ جاریش) به‌نهێنی قسه‌م بۆ ده‌کردن (بۆ تاکه‌ تاکه‌و خێزانه‌کانیان).
فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارًا ﴿10﴾
به‌رده‌وام پێم ده‌گوتن: ئێوه‌ داوای لێخۆشبوون له‌ په‌روه‌ردگارتان بکه‌ن چونکه‌ ئه‌و زاتێکی زۆر لێ خۆشبووه‌.
يُرْسِلِ السَّمَاء عَلَيْكُم مِّدْرَارًا ﴿11﴾
(ئه‌و کاته‌) بارانتان به‌ لێزمه‌ و خوره‌م بۆ ده‌بارێنێت…
وَيُمْدِدْكُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ وَيَجْعَل لَّكُمْ جَنَّاتٍ وَيَجْعَل لَّكُمْ أَنْهَارًا ﴿12﴾
ماڵ و سامان و نه‌وه‌تان پێ ده‌به‌خشێت، هاوڕێ له‌گه‌ڵ باخ و باخاتدا، ڕوبارو چه‌م و جۆگه‌تان بۆ به‌دی دێنێت.
مَّا لَكُمْ لَا تَرْجُونَ لِلَّهِ وَقَارًا ﴿13﴾
ئه‌وه‌ بۆچی ئێوه‌ قه‌دری خوا نازانن، بۆ ڕێزی بۆ دانانێن.
وَقَدْ خَلَقَكُمْ أَطْوَارًا ﴿14﴾
خۆ (ئێوه‌ پێشتر نه‌بوون) هه‌ر خوا خۆی به‌ چه‌ند قۆناغدا ئێوه‌ی تێپه‌ڕان و دروستیکردن.
أَلَمْ تَرَوْا كَيْفَ خَلَقَ اللَّهُ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ طِبَاقًا ﴿15﴾
ئایا ئه‌وه‌ نابینن که‌ چۆن خوا حه‌وت چین ئاسمانی دروستکردووه‌؟!
وَجَعَلَ الْقَمَرَ فِيهِنَّ نُورًا وَجَعَلَ الشَّمْسَ سِرَاجًا ﴿16﴾
مانگی کردۆته‌ هۆی ڕووناکی و خۆریشی داگیرساندووه‌.
وَاللَّهُ أَنبَتَكُم مِّنَ الْأَرْضِ نَبَاتًا ﴿17﴾
هه‌ر خوا خۆی له‌ خاکی زه‌وی ئێوه‌ی به‌دی هێناوه‌و پێی گه‌یاندون.
ثُمَّ يُعِيدُكُمْ فِيهَا وَيُخْرِجُكُمْ إِخْرَاجًا ﴿18﴾
پاسان (ده‌تان مرێنێت و) ده‌تانخاته‌وه‌ ناوی (هه‌رکاتیش بیه‌وێت) ده‌رتانده‌هێنێته‌وه‌.
وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ بِسَاطًا ﴿19﴾
هه‌ر ئه‌و خوایه‌ زه‌وی بۆ ڕاخستوون (چۆنتان بوێت و بۆچیتان بوێت به‌ ده‌ستانه‌وه‌ دێت).
لِتَسْلُكُوا مِنْهَا سُبُلًا فِجَاجًا ﴿20﴾
تا (به‌ ئاره‌زوی خۆتان) پیایدا بگه‌ڕێن و (له‌ خێرو خێراتی خۆتان به‌هره‌وه‌ر بکه‌ن).
قَالَ نُوحٌ رَّبِّ إِنَّهُمْ عَصَوْنِي وَاتَّبَعُوا مَن لَّمْ يَزِدْهُ مَالُهُ وَوَلَدُهُ إِلَّا خَسَارًا ﴿21﴾
(سه‌رئه‌نجام، نوح نائومێد بوو بۆیه‌) وتی: په‌روه‌ردگارا به‌ڕاستی ئه‌مانه‌ یاخی بوون لێم، شوێنی ئه‌و که‌سانه‌ که‌وتن که‌ ماڵ و نه‌وه‌کانیان جگه‌ له‌ زه‌ره‌ر (هیچ سودێکی تریان نه‌بوو) بۆیان.
وَمَكَرُوا مَكْرًا كُبَّارًا ﴿22﴾
(خوانه‌ناسان) پیلانی گه‌وره‌و نه‌خشه‌ی (سامناکیان) داڕشت.
وَقَالُوا لَا تَذَرُنَّ آلِهَتَكُمْ وَلَا تَذَرُنَّ وَدًّا وَلَا سُوَاعًا وَلَا يَغُوثَ وَيَعُوقَ وَنَسْرًا ﴿23﴾
وتیان: خه‌ڵکینه‌ نه‌که‌ن واز له‌ خواکانتان بێنن!!، نه‌که‌ن واز له‌ (ود و سواع و، یه‌غوث و، یه‌عوق و نه‌سر) بێنن.
وَقَدْ أَضَلُّوا كَثِيرًا وَلَا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا ضَلَالًا ﴿24﴾
بێگومان (ئه‌و بێ دینانه‌) زۆر که‌سیان گومڕا کرد، (خوایه‌، تۆش) سته‌مکاران زیاتر سه‌رلێشێواو و گومڕا بکه‌.
مِمَّا خَطِيئَاتِهِمْ أُغْرِقُوا فَأُدْخِلُوا نَارًا فَلَمْ يَجِدُوا لَهُم مِّن دُونِ اللَّهِ أَنصَارًا ﴿25﴾
جا له‌ سه‌ر ئه‌نجامی گوناهو تاوانیدا (هۆزی ناله‌بار) نوقم کران (له‌ زریانه‌که‌دا) پاشان خرانه‌ ناو ئاگره‌وه‌.
وَقَالَ نُوحٌ رَّبِّ لَا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْكَافِرِينَ دَيَّارًا ﴿26﴾
ئینجا نوح وتی: په‌روه‌ردگارا ده‌یاری کافران له‌سه‌ر زه‌ویدا مه‌هێڵه‌و تۆویان ببڕه‌.
إِنَّكَ إِن تَذَرْهُمْ يُضِلُّوا عِبَادَكَ وَلَا يَلِدُوا إِلَّا فَاجِرًا كَفَّارًا ﴿27﴾
چونکه‌ ئه‌گه‌ر تۆ وازیان لێبێنیت هه‌رچی به‌نده‌کانی تۆیه‌ گومڕای ده‌که‌ن و، هه‌رچیشیان ده‌بێت (له‌نه‌وه‌ی تازه‌) هه‌ر تاوانبارو بێ دین و خوانه‌ناس ده‌بێت.
رَبِّ اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِمَن دَخَلَ بَيْتِيَ مُؤْمِنًا وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَلَا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا تَبَارًا ﴿28﴾
په‌روه‌ردگارا له‌ خۆم و دایك و باوكم و ئه‌وانه‌ خۆش ببه‌ که‌ دێنه‌ مالم و به‌ ئیمان و باوه‌ڕه‌وه‌، هه‌روه‌ها له‌ سه‌رجه‌م ئیماندارانی پیاوو ئیماندارانی ئافره‌ت خۆش ببه‌، سته‌مکارانیش با هه‌ر له‌ تیاچوو زه‌ره‌رمه‌ندان بن.
 
   زیاتر ...