 ٦٠: سورة الممتحنة
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به‌ناوی خوای به‌خشنده‌ی میهره‌بان
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا عَدُوِّي وَعَدُوَّكُمْ أَوْلِيَاء تُلْقُونَ إِلَيْهِم بِالْمَوَدَّةِ وَقَدْ كَفَرُوا بِمَا جَاءكُم مِّنَ الْحَقِّ يُخْرِجُونَ الرَّسُولَ وَإِيَّاكُمْ أَن تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ رَبِّكُمْ إِن كُنتُمْ خَرَجْتُمْ جِهَادًا فِي سَبِيلِي وَابْتِغَاء مَرْضَاتِي تُسِرُّونَ إِلَيْهِم بِالْمَوَدَّةِ وَأَنَا أَعْلَمُ بِمَا أَخْفَيْتُمْ وَمَا أَعْلَنتُمْ وَمَن يَفْعَلْهُ مِنكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاء السَّبِيلِ ﴿1﴾
ئه‌ی ئه‌و که‌سانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه دوژمنانی من و دوژمنانی خۆتان بناسن و مه‌یه‌ڵن له دڵه‌کانتانا خۆشه‌ویستی و سۆز هه‌بێت بۆیان، چونکه ئه‌وانه باوه‌ڕیان نیه به‌و ڕاستییه‌ی که به ئێوه گه‌یشتووه، ئه‌وانه پێغه‌مبه‌رو ئێوه‌شیان ده‌رکرد له مه‌ککه، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی که باوه‌ڕتان به خوای په‌روه‌ردگارتان هێنابوو، جا ئه‌گه‌ر ئێوه بۆ تێکۆشان و ڕه‌زامه‌ندیی من ده‌رچوون له وڵات (ڕاست نیه) له نهێنیه‌کان ئاگاداریان بکه‌ن و ئه‌وه‌نده سۆزتان هه‌بێ بۆیان، له کاتێکدا که من چاك ئاگادارم به‌وه‌ی که ده‌یشارنه‌وه‌و به‌وه‌ش که ئاشکرای ده‌که‌ن، جا ئه‌وه‌ی کاری وا بکات ئه‌وه ڕێبازی ڕاست و ڕه‌وانی ون کردووه.
إِن يَثْقَفُوكُمْ يَكُونُوا لَكُمْ أَعْدَاء وَيَبْسُطُوا إِلَيْكُمْ أَيْدِيَهُمْ وَأَلْسِنَتَهُم بِالسُّوءِ وَوَدُّوا لَوْ تَكْفُرُونَ ﴿2﴾
ئه‌گه‌ر (خوانه‌ناسان) ڕووبه‌ڕووتان ببن ئه‌وه ده‌بنه دوژمنتان و شه‌ڕتان پێده‌فرۆشن، ده‌ستدرێژی ده‌که‌نه سه‌رتان و زمانیان درێژ ده‌که‌ن دژتان به گوفتاری ناشرین و نابه‌جێ، ئه‌وانه ئاواته‌خوازن که ئێوه‌ش وه‌ك خۆیان کافرو بێ بڕوابن.
لَن تَنفَعَكُمْ أَرْحَامُكُمْ وَلَا أَوْلَادُكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يَفْصِلُ بَيْنَكُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿3﴾
خزمان و ڕۆڵه‌کانتان هه‌رگیز فریا ناکه‌ون، چونکه له‌ڕۆژی قیامه‌تدا لێك جیا ده‌کرێنه‌وه، به‌ڕاستی خوا بینایه به کارو کرده‌وه‌تان.
قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَءاؤا مِنكُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ كَفَرْنَا بِكُمْ وَبَدَا بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةُ وَالْبَغْضَاء أَبَدًا حَتَّى تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ إِلَّا قَوْلَ إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ لَأَسْتَغْفِرَنَّ لَكَ وَمَا أَمْلِكُ لَكَ مِنَ اللَّهِ مِن شَيْءٍ رَّبَّنَا عَلَيْكَ تَوَكَّلْنَا وَإِلَيْكَ أَنَبْنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ ﴿4﴾
(ئه‌ی ئیمانداران) به‌ڕاستی له ئیبراهیم و ئه‌وانه‌ی له‌گه‌ڵیدا بوون نموونه‌یه‌کی چاکتان (خراوه‌ته به‌رچاو)، کاتێك که به قه‌ومه‌که‌ی خۆیانیان وت: (دوای ساله‌ها بانگه‌واز) ئێمه به‌رین له ئێوه‌و له‌و شتانه‌ش که له جیاتی خوا ده‌یپه‌رستن، ئێمه باوه‌ڕمان به‌و دین و ئاینه‌ی ئێوه نیه، ئیتر دوژمنایه‌تی و ڕقه‌به‌رایه‌تی له نێوانماندا به‌رپابووه تا ئه‌و کاته‌ی که باوه‌ڕ به خوای تاك و ته‌نها دێنن، جگه له‌و قسه‌و (به‌ڵێنه‌ی) ئیبراهیم دای به باوکی و وتی: داوای لێخۆش بوونت بۆ ده‌که‌ن، بێگومان ده‌سه‌ڵاتی خوایشم نیه (ئه‌گه‌ر کاره‌ساتێکت به‌سه‌ر بێنێت)، (ئینجا وتی): په‌روه‌ردگارا هه‌ر پشت به تۆ ده‌به‌ستین و ڕووده‌که‌ینه ده‌روازه‌ی ڕه‌حمه‌تی تۆ، گه‌ڕانه‌وه‌شمان بۆلای تۆیه.
رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِّلَّذِينَ كَفَرُوا وَاغْفِرْ لَنَا رَبَّنَا إِنَّكَ أَنتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿5﴾
په‌روه‌ردگارا مه‌مانکه به مایه‌ی گومڕایی بۆ بێ بڕوایان، لێمان خۆش ببه ئه‌ی په‌روه‌ردگارمان چونکه تۆ به ڕاستی خوایه‌کی باڵاده‌ست و دانایت.
لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِيهِمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَن كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَمَن يَتَوَلَّ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ ﴿6﴾
به‌ڕاستی (له سه‌رگوزه‌شته‌و ژیانی ئیبراهیم)و ئه‌واندا نموونه‌یه‌کی چاك هه‌یه بۆتان وه بۆ ئه‌و که‌سه‌ی که مه‌به‌ستی ڕه‌زامه‌ندیی خوایه‌و له ڕۆژی دوایی ده‌ترسێت و حسابی بۆ ده‌کات، جا ئه‌وه‌ش که پشی هه‌ڵده‌کات و شوێن ڕێبازی ئه‌وان ناکه‌وێت (ئه‌وه بابزانێت که هه‌ر خۆی زه‌ره‌ر ده‌کات) چونکه خوا خۆی بێنیازه‌و شایسته‌ی هه‌موو جۆره سوپاسێکه.
عَسَى اللَّهُ أَن يَجْعَلَ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَ الَّذِينَ عَادَيْتُم مِّنْهُم مَّوَدَّةً وَاللَّهُ قَدِيرٌ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿7﴾
به‌ڵکو (له ئاینده‌دا) خوا له نێوان ئێوه و ئه‌واندا که دوژمنایه‌تی هه‌یه، خۆشه‌ویستی و سۆز به‌رپا بکات و (باوه‌ڕبێنن)، خۆ خوا به‌ده‌سه‌ڵاته، هه‌ر ئه‌و خوایه‌ش لێخۆشبوو و میهره‌بانه (چاوپۆشی له ڕابردوو ده‌کات).
لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُم مِّن دِيَارِكُمْ أَن تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ ﴿8﴾
(دڵنیاش بن) که خوا جڵه‌وگیری ئه‌وه‌تان لێناکات که چاکڕه‌فتارو دادپه‌روه‌ر بن له‌گه‌ڵ ئه‌و که‌سانه‌دا که جه‌نگیان دژ نه‌کردوون و دژایه‌تی ئاینیان نه‌کردوون و له شوێنه‌وارتان ده‌ریان نه‌کردوون، چونکه به ڕاستیی خوا دادپه‌روه‌رانی خۆشده‌وێت.
إِنَّمَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ قَاتَلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَأَخْرَجُوكُم مِّن دِيَارِكُمْ وَظَاهَرُوا عَلَى إِخْرَاجِكُمْ أَن تَوَلَّوْهُمْ وَمَن يَتَوَلَّهُمْ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ ﴿9﴾
به‌ڵکو خوا ته‌نها قه‌ده‌غه‌ی ئه‌وه‌تان لێده‌کات که پشتیوانی بکه‌ن له‌وانه‌ی که جه‌نگیان به‌رپاکرد دژی ئاین و ده‌ریانکردن له شوێنه‌واری خۆتان، وه زۆر به زه‌قیی ده‌وریان هه‌بوو له ده‌رکردنتاندا، جا ئه‌وه‌ی پشتیوانییان لێ بکات به‌ڕاستیی ئائه‌وانه له ڕیزی سته‌مکاراندان.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا جَاءكُمُ الْمُؤْمِنَاتُ مُهَاجِرَاتٍ فَامْتَحِنُوهُنَّ اللَّهُ أَعْلَمُ بِإِيمَانِهِنَّ فَإِنْ عَلِمْتُمُوهُنَّ مُؤْمِنَاتٍ فَلَا تَرْجِعُوهُنَّ إِلَى الْكُفَّارِ لَا هُنَّ حِلٌّ لَّهُمْ وَلَا هُمْ يَحِلُّونَ لَهُنَّ وَآتُوهُم مَّا أَنفَقُوا وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ أَن تَنكِحُوهُنَّ إِذَا آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَلَا تُمْسِكُوا بِعِصَمِ الْكَوَافِرِ وَاسْأَلُوا مَا أَنفَقْتُمْ وَلْيَسْأَلُوا مَا أَنفَقُوا ذَلِكُمْ حُكْمُ اللَّهِ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ ﴿10﴾
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه کاکێك که ئافره‌ته ئیمانداره‌کان کۆچ ده‌که‌ن و دێن بۆلاتان تاقییان بکه‌نه‌وه‌و به وردیی پرسیاریان لێ بکه‌ن (سه‌باره‌ت به کۆچ و هۆی هاتنه‌که‌یان)، خۆ خوا خۆی چاك زاناو ئاگایه به ئیمانه‌که‌یان، ئه‌گه‌ر بۆتان ده‌رکه‌وت که ئیماندارن، ئیتر مه‌یانگێڕنه‌وه بۆلای کافران، نه ئه‌م ئافره‌تانه حه‌ڵاڵی ئه‌و کافرانه‌ن، نه ئه‌و کافرانه‌ش حه‌ڵاڵن بۆ ئه‌م ئافره‌ته ئیماندارانه، (ئه‌گه‌ر مێرده‌کانیان) نه‌سره‌فێکیان کردووه (له‌و ئافره‌ته ئیماندارانه‌دا) بۆیان بگێڕنه‌وه، ئیتر هیچ ڕه‌خنه‌یه‌کیش نیه له‌سه‌رتان ئه‌گه‌ر ئه‌و ئافره‌تانه ماره بکه‌ن ئه‌گه‌ر ماره‌ییان بده‌نێ، ئافره‌تانی کافر مه‌هێڵنه‌وه لای خۆتان (واتا ماره‌یان مه‌که‌ن) ئێوه‌ش (ئه‌ی ئیمانداران ئه‌گه‌ر) مه‌سره‌فێکتان (کردووه له ئافره‌تێکی کافردا) داوای بکه‌نه‌وه، ئه‌وانیش (ئه‌گه‌ر مه‌سره‌فێکیان کردووه له ئافره‌تێکی ئیمانداردا) با داوای بکه‌نه‌وه، ئا ئه‌وه حوکم و فه‌رمانی خوایه که له نێوانتاندا بڕیاردراوه، وه ئه‌و خوایه زاناو دانایه.
وَإِن فَاتَكُمْ شَيْءٌ مِّنْ أَزْوَاجِكُمْ إِلَى الْكُفَّارِ فَعَاقَبْتُمْ فَآتُوا الَّذِينَ ذَهَبَتْ أَزْوَاجُهُم مِّثْلَ مَا أَنفَقُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي أَنتُم بِهِ مُؤْمِنُونَ ﴿11﴾
ئه‌گه‌ر یه‌کێك یان هه‌ندێك له هاوسه‌رانتان گه‌ڕانه‌وه ناو کافران، له‌وه‌ودوا جه‌نگ له نێوان ئێوه‌و کافراندا به‌رپابوو، وه سه‌رکه‌وتن به‌سه‌ریاندا، ئێوه له ده‌ستکه‌وتی ئه‌و جه‌نگه زه‌ره‌ری ئیمانداره‌که ببژێرن وه‌کو خۆی، وه له‌و خوایه بترسن که ئیمان و باوه‌ڕتان پێهێناوه.
يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا جَاءكَ الْمُؤْمِنَاتُ يُبَايِعْنَكَ عَلَى أَن لَّا يُشْرِكْنَ بِاللَّهِ شَيْئًا وَلَا يَسْرِقْنَ وَلَا يَزْنِينَ وَلَا يَقْتُلْنَ أَوْلَادَهُنَّ وَلَا يَأْتِينَ بِبُهْتَانٍ يَفْتَرِينَهُ بَيْنَ أَيْدِيهِنَّ وَأَرْجُلِهِنَّ وَلَا يَعْصِينَكَ فِي مَعْرُوفٍ فَبَايِعْهُنَّ وَاسْتَغْفِرْ لَهُنَّ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿12﴾
ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم ئه‌گه‌ر ئافره‌تانی ئیماندار هاتن بۆ لات و په‌یمانیان پێدایت که هیچ جۆره هاوه‌ڵێك بۆ خوا بڕیار نه‌ده‌ن، دزیی نه‌که‌ن، زینا نه‌که‌ن، ڕۆڵه‌کانی خۆیان نه‌کوژن، هیچ جۆره بوختانێك نه‌که‌ن له نێوان ده‌ست و پێی خۆیاندا (واته دووره‌په‌رێزبن له هه‌موو جۆره خیانه‌تێك)، وه فه‌رمانبه‌ردار بن له هه‌موو چاکه‌یه‌کداو یاخی نه‌بن، ئه‌وه تۆ په‌یمانیان لێ وه‌رگره‌و له‌خوا داوای لێخۆشبونیان بۆ بکه، چونکه به‌ڕاستی خوا لێخۆشبوو و میهره‌بانه.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَوَلَّوْا قَوْمًا غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ قَدْ يَئِسُوا مِنَ الْآخِرَةِ كَمَا يَئِسَ الْكُفَّارُ مِنْ أَصْحَابِ الْقُبُورِ ﴿13﴾
ئه‌ی ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕتان هێناوه پشت مه‌به‌ستن به که‌سانێك که خوا خه‌شمی لێگرتوون و قینی لێیانه، بێگومان ئه‌وانه نائومێدو بێهیوان له قیامه‌ت، هه‌روه‌کو کافران، له نیشته‌جێی گۆڕستان و مردووی قه‌برسان نائومێد بوون (له هه‌موو خێرو خۆشیه‌ك).
|