ته‌فسیری قورئان
  ٤٧: سورة محمد

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به‌ناوی خوای به‌خشنده‌ی میهره‌بان
الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَن سَبِيلِ اللَّهِ أَضَلَّ أَعْمَالَهُمْ ﴿1﴾
ئه‌وانه‌ی کافرو بێ بڕوان و به‌رهه‌ڵستی ڕێبازی خوا ده‌که‌ن، ئه‌وانه‌ خوا کارو کرده‌وه‌یان پووچ ده‌کاته‌وه‌، (ته‌نانه‌ت چاکه‌کانیشیان بێ پاداشت و بێ ئه‌نجامه‌، چونکه‌ مه‌به‌ستیان پاك نه‌بووه‌).
وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَآمَنُوا بِمَا نُزِّلَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَهُوَ الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ كَفَّرَ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَأَصْلَحَ بَالَهُمْ ﴿2﴾
به‌ڵام ئه‌وانه‌ی که‌ ئیمان و باوه‌ڕیان ‌هێناوه‌و کارو کرده‌وه‌ی چاکیان ئه‌نجام داوه‌و باوه‌ڕیان به‌و قورئانه‌ بووه‌ که‌ بۆ محمد صلی الله‌ علیه‌ وسلم ڕه‌وانه‌ کراوه‌، که‌ هه‌ر ئه‌ویش ڕاسته‌و له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگاره‌وه‌ هاتووه‌، ئه‌وانه‌ خوا له‌ گوناهه‌کانیان خۆش ده‌بێت و، دڵ و ده‌روون و بۆچونیان ڕێك و پێك ده‌کات.
ذَلِكَ بِأَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا اتَّبَعُوا الْبَاطِلَ وَأَنَّ الَّذِينَ آمَنُوا اتَّبَعُوا الْحَقَّ مِن رَّبِّهِمْ كَذَلِكَ يَضْرِبُ اللَّهُ لِلنَّاسِ أَمْثَالَهُمْ ﴿3﴾
ئه‌مه‌ش به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌یه‌ چونکه‌ ئه‌وانه‌ی که‌ بێ باوه‌ڕن شوێنی ناڕاستی که‌وتوون… به‌ڵام ئه‌وانه‌ی باوه‌ڕیان هێناوه‌و موسوڵمان بوون، شوێنی حه‌ق و ڕاستییه‌ك که‌وتوون که‌ له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگاره‌وه‌ هاتووه‌، ئا به‌و شێوه‌یه‌ خوا نمونه‌ ده‌هێنێته‌وه‌ بۆ خه‌ڵکی (تا فریای خۆیان بکه‌ون).
فَإِذا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقَابِ حَتَّى إِذَا أَثْخَنتُمُوهُمْ فَشُدُّوا الْوَثَاقَ فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَإِمَّا فِدَاء حَتَّى تَضَعَ الْحَرْبُ أَوْزَارَهَا ذَلِكَ وَلَوْ يَشَاءُ اللَّهُ لَانتَصَرَ مِنْهُمْ وَلَكِن لِّيَبْلُوَ بَعْضَكُم بِبَعْضٍ وَالَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَلَن يُضِلَّ أَعْمَالَهُمْ ﴿4﴾
(ئه‌م فه‌رمانه‌ بۆ کاتی ڕوبه‌ڕوبونه‌وه‌یه‌ له‌ گۆڕه‌پانی جه‌نگدا) کاتێ گه‌یشتن به‌وانه‌ی که‌ بێ باوه‌ڕن، بێنه‌ ده‌ست لێیان و له‌ گه‌ردنیان بده‌ن (ئه‌گینا ئه‌وان ئێوه‌ ده‌کوژن)، (هه‌رکاتێ یه‌خسیرتان کردن) ئه‌و کاته‌ په‌یمانی توندیان لێوه‌رگرن و، یه‌کێ له‌م دوو کاره‌یان له‌گه‌ڵدا بکه‌ن: یان به‌ پیاوه‌تیی و منه‌تان، یاخود (دیل به‌ دیل) ئازادیان بکه‌ن، تا شه‌ڕ ئاسه‌واری نامێنێت، خوا خۆی ئه‌گه‌ر بیه‌وێت خۆی ده‌توانێت به‌سه‌ریاندا سه‌ربکه‌وێت، به‌ڵام ده‌یه‌وێت هه‌ندێکتان به‌ هه‌ندێکتان تاقیبکه‌نه‌وه‌، بێگومان ئه‌وانه‌ی له‌ پێناوی خوادا شه‌هید بوون، هه‌وڵ و کۆششیان به‌زایه‌ نادات.
سَيَهْدِيهِمْ وَيُصْلِحُ بَالَهُمْ ﴿5﴾
ئه‌وانه‌ ڕێنمویی ده‌کات بۆ جێگه‌و ڕێگه‌ی خۆش، وه‌ دڵ و ده‌روون و بیرو هۆشیان ئاسووده‌ ده‌کات.
وَيُدْخِلُهُمُ الْجَنَّةَ عَرَّفَهَا لَهُمْ ﴿6﴾
هه‌روه‌ها ده‌یانخاته‌ ئه‌و به‌هه‌شته‌وه‌ که‌ به‌ جۆره‌ها شێواز بۆی باس کردوون.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِن تَنصُرُوا اللَّهَ يَنصُرْكُمْ وَيُثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ ﴿7﴾
ئه‌ی ئه‌و که‌سانه‌ی که‌ ئیمان و باوه‌ڕتان هێناوه‌، ئه‌گه‌ر ئێوه‌ پشتیوانی له‌ ئاینی خوا بکه‌ن و هه‌وڵی سه‌رکه‌وتنی بده‌ن، خوایش پشتیوانی له‌ ئێوه‌ ده‌کات و سه‌رتان ده‌خات، وه‌ پایه‌دارو جێگیرتان ده‌کات.
وَالَّذِينَ كَفَرُوا فَتَعْسًا لَّهُمْ وَأَضَلَّ أَعْمَالَهُمْ ﴿8﴾
ئه‌وانه‌ش که‌ کافرو بێ بڕوابوون خه‌جاڵه‌تی و سه‌رشۆڕی و نه‌گبه‌تی یه‌خه‌یان پێده‌گرێت و، کارو کرده‌وه‌شیان له‌ دنیادا بێ ئاکامه‌و، له‌ قیامه‌تیشدا مایه‌ پووچن.
ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَرِهُوا مَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأَحْبَطَ أَعْمَالَهُمْ ﴿9﴾
چونکه‌ ئه‌وان ڕقیان له‌ قورئان ده‌بێته‌وه‌و حه‌زیان له‌ به‌رنامه‌ی خوا نیه‌، ئه‌ویش کارو کرده‌وه‌یان پووچ ده‌کاته‌وه‌.
أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ دَمَّرَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَلِلْكَافِرِينَ أَمْثَالُهَا ﴿10﴾
ئایا ئه‌وه‌ نه‌گه‌ڕاون به‌سه‌ر زه‌ویداو، سه‌رنجیان نه‌داوه‌ (سه‌رئه‌نجامی ئه‌و خه‌ڵکه‌ ناله‌باره‌ی پێش ئه‌مان چۆن بووه‌؟!)
خوای به‌ده‌سه‌ڵات (ماڵ و حاڵیانی) به‌سه‌ردا ڕووخاندن، جا بۆ هه‌موو بێ باوه‌ڕان سزای ئاوا شتێكی چاوه‌ڕوانکراوه‌و (دره‌نگ یا زوو) دووچاریان ده‌بێت.
ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ مَوْلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَأَنَّ الْكَافِرِينَ لَا مَوْلَى لَهُمْ ﴿11﴾
ئه‌مه‌ش به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌یه‌ چونکه‌ خوا پشتگیرو پشتیوانی ئه‌وانه‌یه‌ که‌ ئیمان و باوه‌ڕیان هێناوه‌، به‌ڵام بێ باوه‌ڕان هیچ جۆره‌ پشتیوانێکیان نیه‌.
إِنَّ اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَالَّذِينَ كَفَرُوا يَتَمَتَّعُونَ وَيَأْكُلُونَ كَمَا تَأْكُلُ الْأَنْعَامُ وَالنَّارُ مَثْوًى لَّهُمْ ﴿12﴾
به‌راستی ئه‌وانه‌ی که‌ باوه‌ڕیان هێناوه‌و کاروکرده‌وه‌ی چاکه‌ ئه‌نجام ده‌ده‌ن، خوا ده‌یانخاته‌ به‌هه‌شته‌وه‌، که‌ جۆگه‌و تاڤگه‌و ڕووبار به‌ناوی دا ده‌ڕوات، به‌ڵام ئه‌وانه‌ی که‌ کافرو بێ بڕوان وه‌ك ئاژه‌ڵ ده‌خۆن و ڕاده‌بوێرن، به‌ڵام له‌ ئاینده‌دا دۆزه‌خ مه‌نزڵگایان ده‌بێت!
وَكَأَيِّن مِّن قَرْيَةٍ هِيَ أَشَدُّ قُوَّةً مِّن قَرْيَتِكَ الَّتِي أَخْرَجَتْكَ أَهْلَكْنَاهُمْ فَلَا نَاصِرَ لَهُمْ ﴿13﴾
چه‌نده‌ها شارو وڵات، له‌و شاره‌ی تۆیان لێ ده‌رکرد به‌هێزتربوون، هه‌موویانمان له‌ناوبرد، که‌سیش نه‌یتوانی پشتیوانیان بێت.
أَفَمَن كَانَ عَلَى بَيِّنَةٍ مِّن رَّبِّهِ كَمَن زُيِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ وَاتَّبَعُوا أَهْوَاءهُمْ ﴿14﴾
ئایا ئه‌و که‌سه‌ که‌ له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگاریه‌وه‌ به‌ڵگه‌و نیشانه‌ی ڕوونی پێگه‌یشتووه‌و، باوه‌ڕی دامه‌زراوی پێیه‌تی و له‌سه‌ری ده‌ڕوات، وه‌کو ئه‌و که‌سه‌ وایه‌ که‌ کاروکرده‌وه‌ی ناشرین و نادروستی له‌به‌رچاو ڕازێنرابێته‌وه‌؟، ئه‌و (جۆره‌ که‌سانه‌) شوێنی ئاره‌زووی ناپوخت و هه‌واو هه‌وه‌سی خۆیان که‌وتوون؟!
مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِيهَا أَنْهَارٌ مِّن مَّاء غَيْرِ آسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِن لَّبَنٍ لَّمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ وَأَنْهَارٌ مِّنْ خَمْرٍ لَّذَّةٍ لِّلشَّارِبِينَ وَأَنْهَارٌ مِّنْ عَسَلٍ مُّصَفًّى وَلَهُمْ فِيهَا مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ وَمَغْفِرَةٌ مِّن رَّبِّهِمْ كَمَنْ هُوَ خَالِدٌ فِي النَّارِ وَسُقُوا مَاء حَمِيمًا فَقَطَّعَ أَمْعَاءهُمْ ﴿15﴾
وێنه‌ی ئه‌و به‌هه‌شته‌ی که‌ به‌ڵێن دراوه‌ بدرێت به‌ خواناس و پارێزکاران، ئه‌مه‌یه‌: ڕووباری له‌ ئاوی سازگارو بێ بۆنی تیایه‌، هه‌روه‌ها روباری شیر که‌ هه‌رگیز تامی تێك ناچێت، هه‌روه‌ها ڕوبار له‌ شه‌رابی تامخۆش و بۆنخۆش و به‌تام، (که‌ له‌ خواردنه‌وه‌ی بێزار نابن و له‌به‌ر چاویان ناکه‌وێت)، وه‌ ڕووبار له‌ هه‌نگوینی پاڵفته‌ و بێگه‌رد، سه‌ره‌ڕای هه‌موو جۆره‌ به‌روبووم و میوه‌یه‌کی جوان و به‌تام و بۆنخۆش، هاوکات له‌گه‌ڵ لێخۆش بوون و خۆشه‌ویستی په‌روه‌ردگار بۆیان (ئه‌مه‌ بوو پاداشتی خواناسان و چاکان)، وێنه‌ی بێ باوه‌ڕانیش له‌ناو ئاگری دۆزه‌خدا نه‌مر ده‌بن و، ئاوی له‌کوڵی دۆزه‌خ به‌گه‌رویاندا ده‌کرێت که‌ ڕیخۆڵه‌کانیان پارچه‌ پارچه‌و توێ توێ ده‌کات.
وَمِنْهُم مَّن يَسْتَمِعُ إِلَيْكَ حَتَّى إِذَا خَرَجُوا مِنْ عِندِكَ قَالُوا لِلَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ مَاذَا قَالَ آنِفًا أُوْلَئِكَ الَّذِينَ طَبَعَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَاتَّبَعُوا أَهْوَاءهُمْ ﴿16﴾
(ئه‌ی محمد صلی الله‌ علیه‌ وسلم) هه‌ندێك له‌و بێ باوه‌ڕو دووڕوانه‌ دێن و گوێت بۆ ده‌گرن، به‌ڵام کاتێك که‌ له‌ قسه‌و گوفتارت بوویته‌وه‌، ئه‌وسا جێت دێڵن و (به‌ دوودڵیه‌وه‌) ده‌پرسن: ئه‌وه‌ باسی چی ده‌کرد؟ ئه‌وه‌ له‌چی ده‌دوا؟ ئا ئه‌وانه‌ خوا مۆری ناوه‌ به‌سه‌ر دڵیانداو شوێنی ئاره‌زوو هه‌وه‌سی نه‌گونجاوی خۆیان که‌وتوون.
وَالَّذِينَ اهْتَدَوْا زَادَهُمْ هُدًى وَآتَاهُمْ تَقْواهُمْ ﴿17﴾
هاوکات له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا ئه‌وانه‌ی ڕێبازی هیدایه‌ت و ئیماندارییان گرتۆته‌ به‌ر (به‌ گوفتاری پێغه‌مبه‌ر صلی الله‌ علیه‌ وسلم) هیدایه‌ت و دیندارییان گه‌شه‌ ده‌کات و په‌ره‌ده‌سێنێت، خوایش خواناسیی و پارێزکارییان زیاتر پێ ده‌به‌خشێت و گه‌شه‌دارتری ده‌کات.
فَهَلْ يَنظُرُونَ إِلَّا السَّاعَةَ أَن تَأْتِيَهُم بَغْتَةً فَقَدْ جَاء أَشْرَاطُهَا فَأَنَّى لَهُمْ إِذَا جَاءتْهُمْ ذِكْرَاهُمْ ﴿18﴾
ئایا ئه‌مانه‌ مه‌گه‌ر چاوه‌ڕێی به‌رپابوونی قیامه‌ت ناکه‌ن، له‌ناکاودا یه‌خه‌یان پێ بگرێت؟ خۆ ئه‌وه‌ته‌ هه‌ندێك له‌ نیشانه‌کانی دیاری دا (که‌ یه‌کێك له‌وانه‌ ڕه‌وانه‌کردنی دواهه‌مین پێغه‌مبه‌ره‌، جا ئه‌و کاته‌ که‌ به‌رپابوو، ئیمان هێنان و باوه‌ڕکردنیان چ سودێکی ده‌بێت؟!
فَاعْلَمْ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَاسْتَغْفِرْ لِذَنبِكَ وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مُتَقَلَّبَكُمْ وَمَثْوَاكُمْ ﴿19﴾
(ئه‌ی ئینسان!! ده‌ی ئیتر) چاك بزانه‌و دڵنیابه‌ که‌ جگه‌ له‌ خوا که‌سی تر شایانی په‌رستن نیه‌، داوای لێخۆشبوونی گوناهان بۆ خۆت و ئیمانداران له‌ پیاوان و ئافره‌تان بکه‌، وه‌ دڵنیابه‌ که‌ خوا ده‌زانێت له‌ڕۆژدا به‌چییه‌وه‌ خه‌ریکن و، له‌ شه‌ویشدا له‌کوێ ستار ده‌گرن، یاخود ده‌زانێت چی ده‌که‌ن له‌ دنیاداو، جێگه‌و ڕێگه‌ی قیامه‌تیشتانی لا روونه‌.
وَيَقُولُ الَّذِينَ آمَنُوا لَوْلَا نُزِّلَتْ سُورَةٌ فَإِذَا أُنزِلَتْ سُورَةٌ مُّحْكَمَةٌ وَذُكِرَ فِيهَا الْقِتَالُ رَأَيْتَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ يَنظُرُونَ إِلَيْكَ نَظَرَ الْمَغْشِيِّ عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ فَأَوْلَى لَهُمْ ﴿20﴾
هه‌ندێك له‌ ئیمانداران ده‌ڵێن: خۆزگه‌ سوره‌تێك (ده‌رباره‌ی جه‌ندگ دژی کافران ده‌هاته‌ خواره‌وه‌)، که‌چی کاتێك که‌ سوره‌ته‌ به‌ڕوونی هات و باسی جه‌نگی تێدا بوو، بینیت ئه‌وانه‌ی که‌ له‌ دڵیاندا نه‌خۆشی (باوه‌ڕلاوازیی و دووڕویی هه‌یه‌) چاویان ئه‌بڵه‌ق ده‌بێت، سه‌یرت ده‌که‌ن وه‌کو که‌سێك که‌ له‌ سه‌ره‌مه‌رگدا بێت، بێگومان باشتر وابوو که‌ گوێڕایه‌ڵ بن (نه‌ك په‌له‌ بکه‌ن له‌ داواکردنی ئایه‌تی جه‌نگدا).
طَاعَةٌ وَقَوْلٌ مَّعْرُوفٌ فَإِذَا عَزَمَ الْأَمْرُ فَلَوْ صَدَقُوا اللَّهَ لَكَانَ خَيْرًا لَّهُمْ ﴿21﴾
ده‌بوایه‌ گوێڕایه‌ڵ بونایه‌و قسه‌ی جوان و به‌جێیان بکردایه‌، خۆ هه‌ر کاتێك کار گه‌یشته‌ قایمیی و جه‌نگ به‌رپا بوو ئه‌گه‌ر له‌گه‌ڵ خوادا ڕاست بونایه‌، ئه‌وه‌ چاکتر بوو بۆیان.
فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِن تَوَلَّيْتُمْ أَن تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ وَتُقَطِّعُوا أَرْحَامَكُمْ ﴿22﴾
(ئایا ئه‌گه‌ر ئێوه‌ له‌ به‌رنامه‌ی ئیسلام سه‌رپێچی بکه‌ن) سه‌رئه‌نجامی ئه‌وه‌ نابێت که‌ فه‌سادو تاوان له‌ زه‌ویدا به‌رپا بکه‌ن و، هه‌رچی په‌یوه‌ندی خزمایه‌تی هه‌یه‌ بیپچڕێنن و له‌ناویبه‌رن؟!
أُوْلَئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فَأَصَمَّهُمْ وَأَعْمَى أَبْصَارَهُمْ ﴿23﴾
(سه‌رپێچکه‌ران) ئه‌و که‌سانه‌ن که‌ خوا نه‌فرینی لێکردوون و که‌ڕی کردوون و کوێرایی هێناوه‌ به‌سه‌ر چاویان دا (ڕاستییه‌کان وه‌ك خۆی نابینن).
أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا ﴿24﴾
ئایا ئه‌وه‌ بۆچی ئه‌وانه‌ وردبینی له‌ قورئاندا ناکه‌ن و گوێی بۆ ناگرن؟! یا ئه‌وه‌یه‌ دڵه‌کانیان له‌ ئاستی ڕاستیدا قفڵ دراوه‌؟!
إِنَّ الَّذِينَ ارْتَدُّوا عَلَى أَدْبَارِهِم مِّن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الْهُدَى الشَّيْطَانُ سَوَّلَ لَهُمْ وَأَمْلَى لَهُمْ ﴿25﴾
به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که‌ پاشگه‌ز بوونه‌وه‌و به‌ره‌ودوا گه‌رانه‌وه‌، دوای ئه‌وه‌ی که‌ ڕێگه‌ی هیدایه‌ت و ئیمانیان بۆ ده‌رکه‌وتبوو، ئه‌وانه‌ (به‌فێڵ و ته‌ڵه‌که‌و) وه‌سوه‌سه‌ی شه‌یتان ته‌مادار بوون و، به‌هیوای (ته‌مه‌ندرێژی و خۆسگوزه‌رانی) فریویان خواردووه‌.
ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا لِلَّذِينَ كَرِهُوا مَا نَزَّلَ اللَّهُ سَنُطِيعُكُمْ فِي بَعْضِ الْأَمْرِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ إِسْرَارَهُمْ ﴿26﴾
ئه‌مه‌ش به‌هۆی ئه‌وه‌وه‌یه‌ چونکه‌ له‌ ڕووی ئه‌وانه‌دا که‌ ئاینیی خوایان به‌دڵ نیه‌، ده‌ڵێن: ئێمه‌ له‌ هه‌ندێك هه‌ڵوێستدا به‌ قسه‌تان ده‌که‌ین، خوایش خۆی چاك ئاگاداره‌ له‌و نهێنی و (پیلانانه‌ی که‌ له‌ موسوڵمانانی) ده‌شارنه‌وه‌.
فَكَيْفَ إِذَا تَوَفَّتْهُمْ الْمَلَائِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَأَدْبَارَهُمْ ﴿27﴾
ئاخۆ حاڵیان چۆن بێت که‌ فریشته‌کان له‌کاتی گیانکێشانیاندا به‌ ده‌م و چاوو به‌رو پشتیاندا ده‌ماڵن.
ذَلِكَ بِأَنَّهُمُ اتَّبَعُوا مَا أَسْخَطَ اللَّهَ وَكَرِهُوا رِضْوَانَهُ فَأَحْبَطَ أَعْمَالَهُمْ ﴿28﴾
له‌ سه‌ره‌مه‌رگدا ئه‌م وه‌زع و ناخۆشییه‌یان بۆیه‌ به‌سه‌ردا دێت، چونکه‌ ئه‌وانه‌ شوێنی ئه‌و شتانه‌ که‌وتوون که‌ قین  و خه‌شمی خوا ده‌بزوێنێت، به‌ڕاستیی ئه‌وانه‌ له‌ ڕه‌زامه‌ندیی خوا بێزارن، خوایش کاروکرده‌وه‌کانیان پووچ و بێئاکام ده‌کات.
أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ أَن لَّن يُخْرِجَ اللَّهُ أَضْغَانَهُمْ ﴿29﴾
ئایا ئه‌وانه‌ی که‌ دڵیان نه‌خۆشی (بێ ئیمانی و دوور له‌ خوایی تێدایه‌)، وا ده‌زانن که‌ خوا کینه‌و بوغزی ده‌روونیان ئاشکرا ناکات؟!
وَلَوْ نَشَاء لَأَرَيْنَاكَهُمْ فَلَعَرَفْتَهُم بِسِيمَاهُمْ وَلَتَعْرِفَنَّهُمْ فِي لَحْنِ الْقَوْلِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ أَعْمَالَكُمْ ﴿30﴾
خۆ ئه‌گه‌ر بمانه‌وێت ئه‌وانه‌ت پێ ده‌ناسێنین، به‌ ڕواڵه‌تیش ده‌یانناسیت، هه‌روه‌ها له‌ شێوازی قسه‌و گوفتاریاندا ده‌یانناسه‌یته‌وه‌، خوا خۆیشی ئاگاو زانایه‌ به‌ کاروکرده‌وه‌کانتان.
وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ حَتَّى نَعْلَمَ الْمُجَاهِدِينَ مِنكُمْ وَالصَّابِرِينَ وَنَبْلُوَ أَخْبَارَكُمْ ﴿31﴾
ئێمه‌ ده‌تانخه‌ینه‌ به‌ر تاقیکردنه‌وه‌، تا تێکۆشه‌رو خۆڕاگرتنتان ده‌رکه‌وێت و، ئاشکرا ببێت، وه‌ هه‌واڵی چالاکی ئێوه‌مان بێته‌ ده‌ست.
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَن سَبِيلِ اللَّهِ وَشَاقُّوا الرَّسُولَ مِن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الهُدَى لَن يَضُرُّوا اللَّهَ شَيْئًا وَسَيُحْبِطُ أَعْمَالَهُمْ ﴿32﴾
به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که‌ بێ باوه‌ڕن و، ڕێگه‌ له‌ بڵاوکردنه‌وه‌ی په‌یامی خوا ده‌گرن، وه‌ دژایه‌تی ڕێبازی پێغه‌مبه‌ر صلی الله‌ علیه‌ وسلم ده‌که‌ن، لا که‌تێکدا که‌ ڕێبازی هیدایه‌ت و ڕاستییان بۆ ڕوون بۆته‌وه‌، (ئا ئه‌وانه‌) هه‌رگیز ناتوانن زیان به‌ خواو ئاینیی خوا بگه‌یه‌نن.. وه‌ خوای گه‌وره‌ له‌ ئاینده‌یه‌کی نزیکدا هه‌موو کاروکرده‌وه‌و پیلانیان پووچه‌ڵ ده‌کاته‌وه‌.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَلَا تُبْطِلُوا أَعْمَالَكُمْ ﴿33﴾
ئه‌ی ئه‌و که‌سانه‌ی که‌ ئیمان و باوه‌ڕتان هێناوه‌! گوێڕایه‌ڵی فه‌رمانی خواو فه‌رمانی پێغه‌مبه‌ر بن، کارو کرده‌وه‌ چاکه‌کانتان پووچ و بێ نرخ مه‌که‌ن، (به‌ ڕووپامایی و خۆبه‌زلزنین و…هتد).
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَن سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ مَاتُوا وَهُمْ كُفَّارٌ فَلَن يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ ﴿34﴾
به‌ڕاستی ئه‌وانه‌ی که‌ بێ باوه‌ڕن و به‌ربه‌ست و کۆسپیش ده‌خه‌نه‌ به‌رده‌م ڕێبازی خوا، پاشان مردن، به‌ کافریی و بێدینی، ئه‌وانه‌ هه‌رگیز خوا لێیان خۆش نابێت و (چاوپۆشییان لێ ناکات).
فَلَا تَهِنُوا وَتَدْعُوا إِلَى السَّلْمِ وَأَنتُمُ الْأَعْلَوْنَ وَاللَّهُ مَعَكُمْ وَلَن يَتِرَكُمْ أَعْمَالَكُمْ ﴿35﴾
ئێوه‌ سستی مه‌که‌ن و داوای ئاشتی (پێشوه‌خت له‌ دوژمنان) مه‌که‌ن، چونکه‌ هه‌ر ئێوه‌ سه‌رکه‌وتوو ده‌بن، دڵنیا بن که‌ خوا هاوه‌ڵ و هاوده‌متانه‌و، کارو کرده‌وه‌تان به‌زایه‌ نادات و لێ که‌م ناکاته‌وه‌.
إِنَّمَا الحَيَاةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَإِن تُؤْمِنُوا وَتَتَّقُوا يُؤْتِكُمْ أُجُورَكُمْ وَلَا يَسْأَلْكُمْ أَمْوَالَكُمْ ﴿36﴾
به‌ڕاستی ژیانی دنیا ته‌نها برییتیه‌ له‌ یاری و گه‌مه‌یه‌کی (ته‌مه‌ن کۆتا)، جا ئه‌گه‌ر باوه‌ڕبێنن و پارێزکار بن، خوا به‌چاکی پاداشتتان ده‌داته‌وه‌و داوای (به‌خشینی هه‌موو) سامانتان لێ ناکات.
إِن يَسْأَلْكُمُوهَا فَيُحْفِكُمْ تَبْخَلُوا وَيُخْرِجْ أَضْغَانَكُمْ ﴿37﴾
خۆ ئه‌گه‌ر خوا داوای به‌خشینی هه‌موو سامانێکتان لێبکات، ئه‌وه‌ ڕه‌زیلیی و به‌رچاو ته‌نگی داتانده‌گرێت، وه‌ هه‌موو کینه‌و بوغزیشتان ده‌رده‌هێنرێت.
هَاأَنتُمْ هَؤُلَاء تُدْعَوْنَ لِتُنفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَمِنكُم مَّن يَبْخَلُ وَمَن يَبْخَلْ فَإِنَّمَا يَبْخَلُ عَن نَّفْسِهِ وَاللَّهُ الْغَنِيُّ وَأَنتُمُ الْفُقَرَاء وَإِن تَتَوَلَّوْا يَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَيْرَكُمْ ثُمَّ لَا يَكُونُوا أَمْثَالَكُمْ ﴿38﴾
ئا ئه‌وه‌ته‌ ئێوه‌ بانگ ده‌کرێن له‌ پێناوی خوادا تا به‌خشینتان هه‌بێت، که‌جی هه‌تانه‌ ڕه‌زیل و به‌رچاو ته‌نگه‌، خۆ ئه‌وه‌ی ڕه‌زیل و به‌رچاو ته‌نگ بێت، ئه‌وه‌ ڕه‌زیلیی له‌ خۆی ده‌کات و (زه‌ره‌ر له‌خۆی ده‌دات)، چونکه‌ خوا خۆی ده‌وڵه‌مه‌ندو بێنیازه‌، هه‌ر  ئێوه‌ن که‌ هه‌ژارو نه‌دارو که‌مده‌ستن.. جا ئه‌گه‌ر پشت هه‌ڵکه‌ن له‌م دین و به‌رنامه‌یه‌، خوا که‌سانی چاکتر له‌ ئێوه‌ ده‌هێنێته‌ مه‌یدان، که‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك له‌ ئێوه‌ ناچن  و وه‌ك ئێوه‌ نابن.
 
   زیاتر ...